Turbulente tijden voor Schiphol

Het gaat goed met Schiphol. De luchthaven trok het afgelopen jaar meer passagiers en ook het aantal vrachtvluchten nam toe. In de eerste tien maanden van 2017 zijn er 422.285 vliegbewegingen geweest, 4% meer dan in 2016. Maar al dit goede nieuws heeft een keerzijde: Schiphol loopt tegen het capaciteitsplafond van 500.000 vliegbewegingen per jaar aan. Naar verwachting gaat Schiphol het aantal van 500.000 in ieder geval in 2018 halen, maar waarschijnlijk al in 2017. Onderstaande figuur laat goed zien dat de maximale capaciteit snel in de buurt komt. Dit capaciteitsplafond geldt tot 2020, waardoor het aantal vluchten de komende jaren niet meer kan stijgen.

bron: Schiphol

Vrachtmaatschappijen worden relatief hard getroffen door de capaciteitsproblemen. De zogenoemde 80/20-regel op Schiphol bepaalt dat minimaal 80 procent van de vluchten volgens schema moet worden uitgevoerd, anders kan in het volgende seizoen het aantal toegekende slots (tijdsperiode waarin een vlucht mag vertrekken of landen) worden verminderd. Vrachtvluchten zijn onvoorspelbaarder dan passagiersvluchten, waardoor veel vrachtmaatschappijen niet aan deze regel voldoen. Dit had tot nu toe geen gevolgen, omdat er voldoende slots beschikbaar waren. Maar door het bereiken van het capaciteitsplafond is die ruimte er niet meer. Daardoor zijn de full-freighter vrachtmaatschappijen voor het winterseizoen 2017-2018, dat op 29 oktober is ingegaan, slots kwijtgeraakt. De eerste effecten daarvan zijn al duidelijk. Steeg het vervoerde volume in de periode januari-september 2017 nog met 8,2% j-o-j, in oktober bedroeg de stijging nog maar 0,9% j-o-j. Een eerste teken dat vrachtmaatschappijen hun vluchten verplaatsen.

Maar de goederen die door de lucht vervoerd worden, hebben wel een hoge waarde. En Schiphol heeft een hub-functie, waardoor veel bedrijven in de transportketen profiteren van de rol die Schiphol heeft. Veel distributiecentra zijn rondom Schiphol gevestigd en ook de bloemenveiling in Aalsmeer vervult een belangrijke rol in de hub-functie van Schiphol. Bloemen die worden ingevoerd uit Afrika gaan na aankomst naar de bloemenveiling en vliegen dezelfde dag nog door naar de koper. Schiphol heeft deze hub-functie nodig, want de thuismarkt is beperkt. Door de hub-functie is Schiphol ook de derde luchthaven van Europa wat betreft vervoer van luchtvracht, na Parijs Charles de Gaulle en Frankfurt. Dit resulteert in het relatief grote belang dat Nederland heeft in de totale luchtvracht van de EU. In 2016 bedroeg het aandeel van Nederland 11,5%. Daarmee moet Nederland Duitsland (30,4%), Frankrijk (16,5%) en Verenigd Koninkrijk (16,4%) nog wel voor zich dulden. Dit is in onderstaande figuur te zien.

Schiphol presenteerde enkele weken geleden de Schiphol Gebruiksprognose 2018, die hier te lezen is. De beschouwingen van de ABN AMRO, waarvan hierboven het eerste deel gedeeld is, vindt u hier.