Tholen – Aardwarmteproject Trias Westland is een uniek project. Niet alleen is het een van de allereerste pogingen te boren naar ultradiepe aardwarmte, ook is het (zowel letterlijke als figuurlijke) afgelegde traject innovatief en is de coöperatieve samenwerking en financieringsstructuur bijzonder. Op 15 mei moet dan eindelijk, na een traject van jaren met veel ups en downs, warm water uit de grond omhoog komen.
Erik Persoon van Forever Plants, maar hier in de hoedanigheid van voorzitter van de coöperatie Trias Westland, zet directeur Marco van Soerland in het zonnetje
In het World Horti Center presenteerde Trias Westland, onder grote belangstelling uit de glastuinbouw en de wereld van de techniek, energie en overheid, de ins en outs van het project. Dit was er een van de lange adem, zo hield directeur van de onderneming Marco van Soerland de zaal voor. Wat hem betreft zijn openheid, vertrouwen en ‘elkaar blijven vasthouden’ kernwoorden in het tot stand komen van de warmtebron, maar is het resultaat fantastisch. “We hebben een cadeautje voor Wiebes. Waar gaat hij zo snel warmte vandaan halen dat goed is voor meer dan 100.000 huizen?”
Volle bak - er zouden zich 250 man hebben aangemeld.
Het congres, “Trias Westland : de diepte in” geheten, deed precies dat. Aardwarmte is nog relatief nieuw, zeker waar het gaat om (ultra)diepe warmte, maar tegelijkertijd gaat er een wereld achter schuil waar Jan met de pet geen weet van heeft. De technici zélf weten het niet altijd, zo bleek bijvoorbeeld uit de toelichting op de boring door boorspecialist Floris Veeger. Er ging van alles mis en kapot, waardoor veel vertraging werd opgelopen en veel meer kosten gemaakt werden dan beoogd. Weliswaar is op het vlak van de techniek veel bekend vanuit de olie- en gasindustrie, maar stelt tegelijkertijd water hele andere eisen aan de te gebruiken materialen.
Links directeur Juva, de holdingmaatschappij van Westland Infra, Anexo en Capturam, ging in op de ins en outs van het 'energiesysteem van de toekomst'. Rechts Froukje Jansen, die de dag voorzat.
Bovenstaande video is een gedicht van Johan Fretz getiteld 'Denkend aan Westland', dat hij speciaal voor de bijeenkomst schreef.
Krijt Westland?
En feitelijk, zo is het echt ‘eerlijke verhaal’, is het project dan ook niet geslaagd. Dat ligt echter niet aan de kennis en kunde van de borende partijen, maar is stomme pech. De porositeit en permeabiliteit van de Trias laag was veel slechter dan verwacht. Dat wil zeggen, dat het gesteende dermate in elkaar is gedrukt dat er geen water doorheen te transporteren is. Daarom zat er niets anders op dan voor plan B te gaan, namelijk door het letterlijk hogerop te zoeken. De warmte die over anderhalve maand komt opborrelen, is dan ook ‘maar’ 8o graden en komt uit het Onder Krijt op 2300 meter diepte.
Boorspecialist Floris Veeger, die u moet bellen als u echt wilt weten hoe het zit.
Het project is echter wél geslaagd, als gekeken wordt naar wat er desalniettemin uit de bodem zal komen. Er moet, zo is de inschatting, 400 tot 430 m3/h warm water mogelijk zijn. Daarmee moeten alle 49 aangesloten tuinders, samen goed voor vele honderden hectare glas, volledig verwarmd kunnen worden. In samenhang met de andere doubletten en een leiding met restwarmte uit de haven (waarover binnenkort gestemd gaat worden maar die er volgens ingewijden gewoon komt), draagt het daarmee bij aan de in 2040 verwezenlijkte, klimaat neutrale glastuinbouw.
Vertegenwoordigers van DAGO, EBN, Eneco, gemeente Westland, HVC, Hydreco GeoMEC en provincie Zuid-Holland ondertekenen het visiedocument Geothermie Alliantie.
Lessons learned
Dan is niet onbelangrijk te vermelden dat men er op technisch vlak veel van geleerd heeft, én dat men, al doende, tot een voor bedrijfskundigen en fiscalisten hoogst interessante samenwerking gekomen is. De afnemers zijn tevens de in een coöperatie verenigde eigenaars. Zij zijn echter maar zeer ten dele risicodrager: dit ligt op tamelijk gecompliceerde wijze bij zowel de initiatiefnemers HVC, Capturam, Royal FloraHolland, als de Rabobank en de BNG Bank, als wel bij de gemeente Westland. Financiering komt van voornoemde banken, maar ook van een batterij aan fondsen en subsidies en gemeenten en overheden. Over 15 jaar, als de bank is afbetaald, zullen de tuinbouwondernemers volledig eigenaar zijn van het doublet.
Jacco Vooijs van glastuinbouw Nederland, stippelt uit hoe die tuinbouw van ons in 2040 inderdaad klimaatneutraal wordt.
Warmtenet
En dan is tot slot óók een korte opmerking betreffende het warmtenet op zijn plaats. De warmte moet gedistribueerd worden en zelfs, zo is afgesproken, verhandelbaar zijn. Dit stelt allerlei eisen aan het net: de afzonderlijke deelnemers hebben een verschillende, in de tijd variërende, warmtevraag; de mate van terugkoeling op bedrijf x heeft gevolgen voor dat wat bedrijf y kan gebruiken; het net zelf is niet overal even makkelijk aan te leggen; er kleven risico’s aan, bijvoorbeeld, een plotseling warmteoverschot (vanwege het weer, maar ook als bijvoorbeeld verschillende aannemers plotseling bedanken); wie is waarvoor verantwoordelijk en is het net in de toekomst mogelijk uit te breiden, aan te sluiten op andere netten, op de restwarmteleiding uit Rotterdam? Etc.
Geoloog Tarek Hopman van Energie Transitie Partners vertelt wat dat eigenlijk is, Trias. Hij laat een stuk steen zien dat men van 4000 meter diepte omhoog gehaald heeft en dat dus ruim 200 miljoen jaar oud moet zijn.
Er is, en nu echt tot besluit, ook echt iets van waar, dat deze samenwerking verder gaat dan die van de gebruikelijke relatie van ondernemer met zijn of haar concurrent, bank of nutsbedrijf. Er is een basis nodig waarin men elkaar vertrouwt en elkaar inderdaad vasthoudt. Ook daarom is Trias Westland een interessante case; een case waarin men soms, tamelijk filosofisch (in de woorden van voorzitter van de coöperatie Erik Persoon), komt tot een soort herontdekking van begrippen als eigendom, duurzaamheid en risico’s; en een case die juist daarom ook de moeite van het volgen waard is.
Als klap op de vuurpijl mocht Diederik Samson, tegenwoordig werkzaam als adviseur bij HVC, nog wat reclame maken voor de linkse lezing van de stand van klimaatzaken. Ons wacht de zondvloed en het afwenden daarvan is schier onmogelijk, maar mede dankzij projecten als Trias Westland gloort er toch nog een streepje hoop aan de horizon.
Bezoek de website van Trias Westland voor meer informatie