Goede communicatie altijd van belang om risico's te beperken

De risico's voor de ondernemer in de tuinbouw nemen steeds meer toe. Of het nu gaat om verkeerd gebruik van middelen, quarantaine-organismen die opduiken, ziekteverwekkers die toeslaan of een hagelbui die een groot deel van de productie plat legt. Het gebeurt allemaal en de gevolgschade is enorm. Incidenten raken niet alleen de ondernemer die het overkomt maar de hele keten. Met de komst van de circulaire economie nemen de risico’s alleen maar toe. De vraag is hoe we hierop reageren als keten. Wat is er nodig?

Op donderdag 7 november vond de derde TKI Innovation Meetup van dit najaar plaats. Onder de titel “High Risk: next level risk management in de circulaire tuinbouw” bezonnen de deelnemers zich op belangrijke vragen rond risico’s in de tuinbouw. De achtergrond van de deelnemers liep uiteen van voedselveiligheid en risicomanagement tot verzekeringen en overheden. Het dagvoorzitterschap was in handen van Harrij Schmeitz.

Na de opening van de bijeenkomst door Gert Stiekema, secretaris van Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen, werd de keynote gepresenteerd door dr. Hans Maurer (United Fresh New Zealand). In zijn lezing ging Maurer in op een grote crisis in de Nieuw-Zeelandse zuivelindustrie in 2013 die het gevolg was van een (vermeend) voedselveiligheidsschandaal. De vele lessen, die uit deze crisis geleerd kunnen worden, zijn grotendeels ook van toepassing op de tuinbouw, waar ook vergelijkbare risico’s bestaan. Voorbeelden van dergelijke lessen zijn:

• Risico-analyses dienen gemaakt te worden door personen die over de daarvoor benodigde competenties beschikken.
  Hokjesdenken belemmert het omgaan met complexe issues in voedselketens.
• Belangrijke beslissingen moeten worden genomen op basis van formele processen en niet via uitwisseling van e-mailberichten.
  Wanneer voedselveiligheidstoetsen worden uitgevoerd, moet het zowel voor de opdrachtgever als voor het voedselveiligheidslab duidelijk zijn wat het doel van de test is.
• CEO’s moeten ervoor zorgen dat de procedures in hun bedrijf de doorstroom van belangrijke informatie naar de hoogste niveaus niet in de weg staan.

Na deze inleiding was er gelegenheid voor discussie met de zaal over de vraag “wat zijn de belangrijkste risico’s in de tuinbouw en nemen de risico’s toe?”. Deze discussie werd geleid door Clemens Stolk. De interactie met de zaal werd bevorderd doordat er via een app gestemd kon worden naar aanleiding van enkele vragen en stellingen. De deelnemers zagen biologische risico’s en in het verlengde daarvan reputatierisico’s als belangrijkste risico’s. Met ‘belangrijk’ werd gedoeld op de combinatie van de kans dat zich iets voordoet, maar de schade die zo’n incident kan veroorzaken.

Biologische risico's en voedselveiligheid
Over de vraag of onder biologische risico’s alleen ‘fytosanitaire’ plantenziekten en -plagen worden verstaan (die geen bedreiging vormen voor de volksgezondheid maar er wel voor kunnen zorgen dat grenzen dichtgaan), of ook humane pathogenen, werd geen overeenstemming bereikt. Sommigen waren van mening dat er, in navolging van de Verenigde Staten, meer aandacht nodig is voor voedselveiligheid in de tuinbouw. Anderen wezen erop dat het Nederlandse systeem heel anders is ingericht dan het Amerikaanse en dat de voedselveiligheid hier goed is gewaarborgd.

De overgrote meerderheid van de deelnemers zag de risico’s in de tuinbouw toenemen, onder andere door nieuwe regelgeving. De meerderheid probeert in de eerste plaats de risico’s voor het eigen bedrijf te beperken en een tweede groep vindt dat dit in de eerste plaats een sectoraangelegenheid is. Helder is dat een aanscherping van het systeem gesteund door innovaties een volgende stap is.

Risicomanagement
De aansluitende discussie, opnieuw onder leiding van Clemens Stolk, ging verder in op strategieën voor risicomanagement. Relatief veel deelnemers zagen goede crisiscommunicatie als belangrijkste maatregel om risico’s in te perken. Daarbij is goede samenwerking, bijvoorbeeld in een brancheorganisatie, eigenlijk altijd van belang. Ook het investeren in onderzoek, scenariostudies en draaiboeken om risico’s rond quarantaine-organismen in beeld te krijgen en in te perken werd als belangrijk gezien. Geen van de deelnemers zag een leidende rol voor de overheid zag weggelegd in het beperken van risico’s – een  opmerkelijke uitkomst aangezien nieuwe regelgeving wel als oorzaak voor de toenemende risico’s werd gezien. We moeten het als ondernemers zelf doen – en we willen het ook zelf doen.

Bekijk de alle presentaties op www.IMPACT2025.nl

Bron: Impact2025