Eén keer per jaar trekken alle teeltadviseurs van Horti Consult International, de naam verraad het al een beetje, de stoute schoenen aan en nemen zij samen een kijkje in een ander (glastuinbouw)land. Dit jaar was het de beurt aan China, waar traditiegetrouw de vier 'turen' (natuur, avontuur, cultuur en agricultuur) weer op geheel eigen wijze werden ingevuld.
Het was dit jaar spannend tot het laatste moment ondanks dat de studiereis naar China al even gepland stond. Wat bleek? De laatste visa arriveerde vrijdag aan het eind van de middag pas, waarna de club de volgende dag, zaterdag, kon vertrekken. Het papiertje is essentieel om het land binnen te kunnen, maar ook om in het land te kunnen reizen.
Een stukje Chinales
Kort even iets over China. Een groot land, dat weet iedereen. Maar dat er 1,4 miljard Chinezen wonen, heeft vast niet iedereen paraat. Daarnaast wonen veel Chinezen tegenwoordig ook verspreid over de rest van de wereld.
Gedurende de geschiedenis waren afstanden tot andere delen van Azië en Europa te groot voor grootschalige uitwisseling van ideeën en kennis. China heeft daardoor een unieke eigen beschaving op kunnen bouwen die op een verschillende wijze dan die van het Westen ontwikkelde.
Vanaf de vijfde eeuw v.Chr. ontwikkelde China een eigen filosofie. Het gedachtengoed van Confucius speelt hierin een belangrijke rol. De vervulling van sociale plichten, een duidelijke sociale hiërarchie en handhaving van de maatschappelijke orde, maar ook zelfontplooiing, educatie en pacifisme staan centraal in de Chinese filosofie.
China staat inmiddels wel volop in contact met de rest van de wereld. Met name op het gebied van dataverzameling is het land ver. Door heel het land hangen honderden miljoen camera’s die alles kunnen volgen. Naar schatting momenteel 400 miljoen camera’s met veel gezichtsherkenningmogelijkheden. Alles wordt geregistreerd, - privacy is er weinig - maar dit zorgt er mede voor dat China een veilig land kan worden genoemd.
Geland en het verkeer in
Op zondagmorgen, na een vliegreis van 9 uur, kwamen de mannen aan in Beijing. Met een inwoneraantal van 22 miljoen de grootste stad van het land, en van de hele wereld. Beijing wordt vooral gezien als het belangrijkste centrum voor bestuur, onderwijs en cultuur. De stad is daarnaast een belangrijk knooppunt voor verschillende vormen van vervoer met vele spoorwegen, autowegen en autosnelwegen die in en uit de stad gaan.
Het grootste deel van de stad bestaat uit wijken die 'bevolkt' worden door een enorm aantal hoge flatgebouwen. Hier woont de sociale middenklasse. Om een indruk te geven van de grootte van de stad: om vanuit de rand naar het centrum te komen heb je - zeker bij wat drukker verkeer - twee uur nodig. En je rijdt dan twee uur tussen hoogbouw. Ondanks de enorme drukte en weinige verkeersregels vind iedereen in de stad met, auto, scooter of als voetgangers zijn weg. Opvallend is de rust in het verkeer (geen gejaag en getoeter zoals we dat kennen in andere landen).
Een aantal jaren geleden was de smog in Beijing erg hoog. Door regering is toen besloten om over te stappen naar elektrische rijden. In het straatbeeld is dat dan ook duidelijk te zien. Zo zagen de mannen van Horti Consult bijna alleen maar honderd procent elektrische scooters rijden.
Bezoek aan kassenproject Horti-Polaris
Na een bezoekje aan de Chinese Muur was het vervolgens tijd voor een blik in de glastuinbouwkeuken. Naast een productiebedrijf is dit ook een leerschool voor studenten en tuinders uit de regio. Men krijgt hier ook subsidie voor.
Het bedrijf werd geleid door een ambitieuze bedrijfsleider die in Wageningen had gestudeerd. Het bedrijf zag er pico bello uit, zeer goed opgeruimd. Bij aankomst op het bedrijf was met een kunstobject aan de gevelwand duidelijk te zien waar het bedrijf voor staat. Het telen van groenten van 'nu' in kassen tot in de ''toekomst', op de 'maan'.
Een hartelijke ontvangst volgde, vaak wachtende bij de 'voordeur' zoals ook later tijdens de bezoeken aan andere teeltbedrijven het geval was. Je kan in China zien dat er voldoende niet te dure arbeid is. Laaggeschoolde medewerkers verdienen een 10 tot 25 euro per dag. Hiervan kunnen de medewerkers goed rondkomen aangezien het eten in China erg goedkoop is. In het bedrijf waren dan ook voorzieningen waar het personeel goed kon verblijven.
Een bouwbedrijf uit de hoofdstad investeerde in dit glastuinbouwproject. (Cherry)tomaten worden er gekweekt. De oppervlakte is 3,3 hectare, gebouwd door Prins Group, waarna in 2016 werd gestart met telen.
Nu wordt er ook geëxperimenteerd met sla met belichting en LED-belichting. Water dat gebruikt wordt, kan gekoeld worden.
De productie: Robino 31 kg, Maxxis, 150 gram 69 kilo. De productie is goed, constateerden de mannen, nu is de prijs nog belangrijk om voldoende rendement te behalen. Er wordt gebruikt gemaakt van Liquid natural (gas), de kosten hiervoor zij 0,5 euro per m3. Stroom 9 cent per kW. Zaad in China krijgen is moeilijk, waardoor men vooral zaad gebruikt uit Japan.
In de winter is een lichtsom van 1000 joules mogelijk, in de zomer maximaal 3000 joules. De maximumtemperatuur is in de zomer 40 graden met 30 graden in de nacht. 's Winters is -23 graden Celsius de laagste temperatuur met overdag -13.
Aangezien het vocht buiten erg laag is, wordt er gebruik gemaakt van hogedrukluchtbevochtiging. Dit is dan ook hard nodig om de plant vegetatief te laten groeien. Verder koelde dit systeem de kas in de warme periode. Plantafstand in de winter is 2,5 en in de zomer 3,5.
Water en ruimte genoeg
Aangezien dit project ook als opleidingsproject wordt gebruikt, was er in de kas een klasruimte gemaakt, maar ook meerder proefruimtes om de studenten aan het werk te kunnen zetten. Voor China is voeding erg belangrijk, waardoor dit project als zeer positief werd ervaren.
De welvaart en uitbreiding van het volk gaat nog steeds door, dus wordt ook voeding in dit gebied steeds belangrijker. De buitenteelten kunnen de vraag niet bedienen waardoor men aan het zoeken zijn naar hightechbedrijven om de productie per m² te verhogen. Ook de toename van insecten en de afname van chemische middelen speelde hierbij een belangrijke rol.
Water was in dit gebied geen enkel probleem aangezien het gevestigd was naast de spaarbekkens voor de stad Peking. De kwaliteit was dan ook goed. Het water was afkomstig vanuit de bergen ten noorden van de stad.
Verder had het bedrijf een eigen zuiveringsinstallatie zodat het volledig zelfvoorzienend was. Op de naast gelegen landerijen was er nog een mogelijkheid om het bedrijf uit te breiden naar een 100 ha. Mocht dit project rendabel draaien, dan wordt de uitbreidingsruimte snel gevuld.
Glasfabriek met glastuinbouwtak
Een andere hotspot is het Plein van de Hemelse Vrede, ook wel bekend als het Tiananmenplein. Het plein is 880 meter lang en 500 meter breed. Op het oppervlak van 440.000 m² kunnen minstens een miljoen mensen samenkomen.
Gemakkelijk het plein oplopen is er niet bij. Veiligheid staat voorop. Handbagage, paspoort en visa worden gecontroleerd. Persoonlijke gegevens en vingerafdrukken die ingevoerd zijn bij het vliegveld, zijn ook hier weer op het scherm zichtbaar.
Naast het plein staat het keizerlijk paleis. Elke morgen wordt de Chinees vlag van het paleis naar het plein gebracht. Met militaire van land- en luchtmacht/marine is dit een hele ceremonie. Ook voor het Chinese volk wordt dit als een speciaal moment gezien.
Van het plein na een fabriek, een glasfabriek op precies te zijn. De ontvangst op het bedrijf Planti was weer zeer hartelijk. Van oorsprong was het een staatsbedrijf. De huidige eigenaar heeft het bedrijf 30 jaar geleden gekocht van de staat en ontwikkelt tot een modern glasbedrijf wat glas produceert voor de woningbouw, zonnepanelen met daarnaast een tak voor de glastuinbouw.
Momenteel wordt er minder glas uitgeleverd naar Europa door importheffingen. Het bedrijf heeft naar eigen zeggen het lichtste glas, doordat men gebruik kan maken van een eigen mijn, met een zeer goede zandkwaliteit. Er wordt glas gemaakt voor de tuinbouw maar ook voor zonnepanelen. Alles is gehard glas maar men kan variëren met de Hazefactor. De lichtdoorlatendheid loopt 1 % terug na 10 jaar met maximaal AR-coating aan 2 kanten.
De laagst Hazefactor dat men kan leveren is tussen de 5-10 procent, andere waarden zijn ook mogelijk. (20-80%) Lichtdoorlatendheid is 97 tot 98% dubbel met AR-coating, hemisferisch is dit dan 91-92%. De lichttransmissie en hemisferische waarde is bij de laagste Hazefactor altijd iets hoger dan bij de hoogste Hazefactor
De oven mag niet uit
Er zijn 3 soorten coatings mogelijkheden. Etsen of coating kunnen in het glas worden verwerkt. Een coating met verschillend lichtspectrum is nog in onderzoek. Rechtstreekse verkoop is mogelijk, maar algemeen via de kassenbouwer.
Glas wordt 7 dagen per week, 24 uur geproduceerd. De oven kan niet uit! Mocht dit wel gebeuren, dan zal de ketel compleet vernieuwd moeten worden. Aangezien het bij afkoelen het glas stolt aan de binnenkant van de ketel. Bij een herstart zal dan de ketel niet meer goed branden door de restanten glas.
De ketel wordt verwarmd naar een 1600-1700 graden. Hier worden de ingrediënten toegevoegd wat het glas maakt. Na de oven komt het glas in vloeibare plaat op een koelbaan te recht. Dit koelen is het belangrijkste van het maken van het glas. Koelt het glas te snel af,d dan zal het snel breken. Gaat dit te traag, dan wordt het glas dun en het meer uit elkaar getrokken worden, waardoor er golven in het glas ontstaan.
Na het afkoelen wordt het glas op maat gesneden. Aan het einde van de lijn wordt het glas op bokken met de hand gezet. Deze bokken met glas worden ingepakt of gebruikt om coating op te brengen. Het coaten vind plaats in een andere fabriek ook van Planti (10 km verder).
Op bezoek bij een wel hele grote eigen 'aardbeienklant'
Via de Grotten van Longmen, 2345 grotten en nissen met 43 pagodes, 2800 inscripties en meer dan 100.000 boeddhistische beelden en beeldjes, vervolgden de heren hun reis naar Strawberry Planet.
De aardbeienkwekerij in Haisheng werd opgericht in 1996. Het is een van de grotere spelers in agrarisch China. Het bedrijf omvat 6600 ha fruitteelt en is de grootste appelsap producent van de wereld. Nu telen ze aardbei, wortels, tomaten, paprika, citrus en hebben boomgaarden met onder meer peren, kiwi- en blauwe bessen.
Eden View is een van de merken voor het fruit. Momenteel is men ook ingestapt in de teelt in kassen. Op 4 locaties, op 2 bedrijven worden aardbeien geteeld. In Pingliang wordt op 12 hectare tomaten geteeld. Sinds 2017 is in Zhangye een nieuwe locatie van 37 hectare in productie. De teelten zijn tomaat en paprika. Biologische bestrijding en hommels worden hier ook toegepast.
In 5 jaar is de planning om uit te breiden naar 300 hectare. De regering stimuleert de uitbreiding vooral in gebieden waar de werkgelegenheid nog zeer beperkt is. De glastuinbouwgebieden liggen daarom vaak ver van de grote steden.
Het realiseren van glastuinbouw gebieden is in China geen probleem. De grond is van de staat, mensen hebben weinig inspraak op het beleid en de regering maakt het investeerders gemakkelijk middels goedkope leningen. Bovendien zijn de procedures om vergunningen te krijgen snel. In China is alle grond van de regering, alleen opstallen zijn in bezit van de bewoner/gebruiker. Voor de omzet van 2020 streeft dit bedrijf naar 2 miljard. Op alle bedrijven werken nu 3000-4000 arbeiders, 400 op het hoofdkantoor.
Op de locatie van het aardbeienbedrijf was er eerst een appelproject. In 2016 is men met het aardbeien project gestart, de aanzet tot telen in kassen binnen het bedrijf. De aardbeikassen hebben 4 compartiment, ze telen nu meer Japanse variëteiten. Deze soorten zijn vrij zoet, Chinezen houden minder van zuur. In de zomer telen ze wel Europese soorten, deze geven duidelijk meer productie.
Er wordt geteeld met 9 planten per m2. Een CO2-dosering van 15 tot 20 gram per m2 per uur zou ideaal zijn volgens de teeltadviseurs, al wordt er alleen in ppm gemeten.
Na het bezoek aan dit bedrijf volgde nog een bezoek aan diverse andere hotspots, zoals het Terracottaleger, een beroemde archeologische vondst van ongeveer 8000 terracottafiguren en Hongkong, een speciale bestuurlijke regio van de Volksrepubliek China met 8 miljoen inwoners.
Tijdens hun reis in Hongkong hebben de mannen van Horti Consult niet veel gemerkt van de blokkades. Wel hebben ze protestteksten gezien op gebouwen en bestrating die op de weg werd gegooid. Men is bang in Hongkong om de privacy te verliezen, terwijl het de mannen ook opviel dat het er minder schoon is dan in China. Engels wordt er beter gesproken dan op het Chinese vasteland.
China is van 'kopiëren' naar 'zelf ontwikkelen' gegaan
Al met was dit een zeer enerverende reis waarbij de veronderstelde ideeën over China bijgesteld dienen te worden. China is een land met veel camera’s wat de veiligheid ten goede komt. Maar iedereen weet wel dat je altijd gezien wordt! Het is een zeer modern land waarbij alles in een sneltreinvaart wordt ontwikkeld. Alles wordt ruim opgezet, zoals treinstations en dergelijke. Soms hebben we wel honderden bouwkranen per stad gezien waarbij er in een rap tempo nieuwe appartementsgebouwen worden gebouwd. Mensen zijn zeer goed opgeleid en zeer gedisciplineerd.
Het platteland is dun bevolkt, er is ruimte genoeg. Wat opviel was dat we er geen koeien varkens etc. zagen. Alles zit binnen in schuren/hokken. De natuur is niet uitbundig met schrale begroeiing. De hoeveelheid neerslag in vooral de noordelijke helft van het land is laag. In het zuiden is het wat vochtiger, warmer en groeizamer.
De bevolking woont voornamelijk in de (zeer grote) steden. Overal zie je wel veel kern- en kolencentrales. De energie is er niet duur. De steden worden goed schoongehouden, maar door de hoge bevolkingsdichtheid is er toch vaak smog. De grotere wegen worden voor de ochtendspits besproeid om stofvorming te voorkomen. Je ziet veel mensen met mondkapjes lopen.
Iedereen wordt aan het werk gehouden, de sociale onderklasse zie je in actie als straatveger, ophalen van oud papier en afval, maar ook als assistent op kruisingen en bv bij de metro.
Het eten in China is lekker en vrij gevarieerd (het is overigens wel anders als wat we hier bij de 'Chinees' krijgen). In supermarkten zie je zeer veel soorten groenten. In vergelijking tot hier is er zeker 3 à 4 keer zoveel meer keus. De versheid en kwaliteit in de supermarkten zag er goed uit.
De mannen van Horti Consult werden op hun reis begeleid door Monique Groeneveld ([email protected]) en willen haar danken voor de goede begeleiding. In China was een Nederlands rijbewijs niet geldig, dus zelf het land doorkruisen met de auto kan niet. Al is het reizen met de sneltrein perfect. Met een kruissnelheid van 300 km per uur kun je het land toch vlot doorkruisen. Daarnaast is de taal een groot obstakel, de Chinese tekens zijn voor ons moeilijk en weinig Chinezen zijn andere talen dan hun moedertaal machtig.
De groei van dit land en de ontwikkeling in de land- en tuinbouw gaan in sneltreinvaart. De mogelijkheden voor de glastuinbouw zijn hier dan ook enorm. Een land om als glastuinbouw in de gaten te houden, terwijl 'we' vaak kijken naar de Amerikaanse kant. Om afspraken te maken in China komt wel eerst 'vertrouwen' kijken.
China is een rijk land, vol met zeldzame metalen en kolen (geen olie), met een schat aan kennis en wilskracht/discipline. Maar ook een land dat van kopiëren naar zelf ontwikkelen is gegaan. Kortom een land waar we als wereld niet omheen kunnen.
Benieuwd naar alle foto's? Bekijk ze hier.
Voor meer
informatie:
Gilbert Heijens
Horti-Consult International
[email protected]
www.horti-consult.nl