De Keniaanse bloemensector is de afgelopen jaren snel gegroeid. Na geldtransfers, toerisme en thee is deze sector momenteel de grootste van het land. Clement Tulezi, de directeur van de Kenya Flower Council (KFC), is ervan overtuigd dat de sector de theesector de komende paar jaar kan overtreffen. Er zijn echter verschillende uitdagingen, zoals de vrachtcapaciteit en de vrachttarieven, Kenia's belastingstelsel en de aangescherpte fytosanitaire regelgeving in de EU. Het team van KFC doet zijn uiterste best om de sector in staat te stellen dit te doen, door samen te werken met alle relevante partijen om nieuwe en verbeterde oplossingen en alternatieven te vinden.
Clement Tulezi tijdens de IFTEX 2019 in Nairobi, Kenia.
Kenia's snijbloemensector is gegroeid
"Op dit moment werken er 200.000 mensen in de Keniaanse snijbloemensector en zijn er meer dan 1 miljoen mensen die aan de sector leveren," vertelt Tulezi, die erg blij is met de groei van de afgelopen jaren. "Als we de situatie vergelijken met 5 jaar geleden, is de sector in alle opzichten aanzienlijk verbeterd: de organisatie is beter geworden en we hebben onze systemen aangescherpt wat betreft de manier waarop telers hun producten telen als we kijken naar duurzaamheid en de arbeidsomstandigheden van arbeiders. Steeds meer telers zijn nu gecertificeerd en de KFC Flowers and Ornamentals Sustainability Standard (FOSS) is nu een van de belangrijkste standaarden ter wereld, gebaseerd op goede tuinbouwpraktijken en milieu- en sociaaleconomische principes, die gecertificeerde producenten verzekeren van een duurzame, verantwoorde en veilige productie van snijbloemen en sierteeltproducten. Voor de komende jaren heeft Tulezi goede hoop voor de sector, want hij verwacht dat de sector nog verder zal groeien.
De drie uitdagingen voor 2021
"De Keniaanse snijbloemensector is gretig en klaar om verder te groeien, maar verschillende externe factoren kunnen deze groei beperken," zegt Tulezi. Volgens hem zijn de drie grootste uitdagingen voor 2021: vrachtvervoer, Kenia's belastingstelsel en de aangescherpte fytosanitaire regelgeving in de EU. Hieronder wordt elke uitdaging belicht en wat KFC doet om de sector te laten floreren.
Vrachtvervoer: groen kanaal
Luchtvracht is een van de belangrijkste aspecten die de winst van de telers onder druk zet. "Gelukkig is de vraag er wel, maar het gebrek aan capaciteit en de gestegen tarieven zijn de grootste knelpunten. Vracht heeft altijd al een groot deel van de kosten in beslag genomen en nu het met ongeveer 20% is gestegen, voelen de telers dat zeker." KFC staat daarom in nauw contact met expediteurs en is ook op zoek naar alternatieven om bloemen te vervoeren. "We kijken onder andere naar het verschepen van bloemen naar Europa over zee. Colombia is erin geslaagd bloemen naar de VS te verschepen en meer dan 50% van hun producten gaat over zee. Natuurlijk liggen zij dichter bij de VS dan Kenia bij de EU, maar met de steun van grote afnemers en de Keniaanse autoriteiten is dit een haalbare optie. Onlangs waren we getuige van enkele succesvolle proeven met enkele variëteiten door de Royal FloraHolland, waarbij het 28 dagen duurde om de producten van Mombasa naar Amsterdam te verschepen. Nu zijn meer proeven met verschillende bloemsoorten nodig. KFC vraagt de regering nu om een "groen kanaal", zodat er geen oponthoud zal zijn in de haven van vertrek in Mombasa. De internationale kopers en exporteurs zijn enthousiast en tot nu toe lijkt de overheid veel begrip te hebben en bereid te zijn om te helpen."
Belastingstelsel
Op lokaal niveau heeft de Keniaanse landbouw- en AGF-sector te maken met een toename van het aantal belastingen in de toeleveringsketen. "De regering int niet genoeg belastingen om aan haar begroting te voldoen. Zij moet het tekort op lokaal niveau en door nationale en internationale leningen aanvullen; dat betekent de invoering van verschillende nieuwe belastingen in belangrijke sectoren zoals de land- en tuinbouw, wat gevolgen heeft voor veel sectoren, waaronder de snijbloemen- en sierteeltsector. De belastingen zullen worden verhoogd op producten en goederen zoals chemicaliën, meststoffen, tractoren en machines, maar ook op verschillende diensten. De recente verhoging van het directoraat Tuinbouwgewassen van 10 cent per kilo geëxporteerd vers product tot 0,25% van de Free on Board-waarde heeft deze heffing tot het tienvoudige opgedreven." Als gevolg hiervan zullen deze heffingen een negatieve invloed hebben op de sector. Bovendien is KFC naar de rechter gestapt om de heffing van 1 procent minimumbelasting door de regering aan te vechten. "De belastingverhoging zal de uitbreiding van onze sector afremmen en we zullen investeerders verliezen, die zullen besluiten om in andere sectoren te gaan investeren. Wij leggen de regering uit dat zij de kip die de eieren legt niet moet slachten, maar moet koesteren. We zijn enorm benieuwd naar de begrotingslezing, die binnenkort plaatsvindt, om te zien hoe de belastingen de sector verder zullen beïnvloeden."
Fytosanitaire voorschriften van de EU
Een andere uitdaging waar de Keniaanse telers in 2021 mee te maken zullen krijgen, is de aanscherping van de fytosanitaire regelgeving van de EU. "De Afrikaanse fruitmot is een plaag die vaak voorkomt in rozen, maar ook op capsicum en vele andere gewassen. De EU voert momenteel minimale controles (10%) uit op alle Keniaanse rozentransporten vanwege een uitbraak van deze plaag. Wij vrezen dat dit nog een paar keer zal toenemen als de plaag in onze producten blijft worden aangetroffen. Dit zal het vervoer van de goederen vertragen en er zal extra mankracht nodig zijn, wat extra kosten voor de exporteurs betekent. Het is een plaag waar veel landen mee te maken hebben, maar omdat Kenia de grootste exporteur is, blijven wij de belangrijkste focus," legt hij uit. KFC werkt samen met NPPO, KEPHIS en de telers en exporteurs doen hun uiterste best om het optreden van deze plaag tot een minimum te beperken. "We scherpen de protocollen en richtlijnen aan en vragen telers en exporteurs ze tot in detail uit te voeren."
Uitbreiden van markten, hoe gaat dat?
Het merendeel van de Keniaanse snijbloemen gaat naar Europa en hoewel er in dat werelddeel volop mogelijkheden zijn om uit te breiden, is uitbreiding naar andere werelddelen en landen al jaren een belangrijk punt op de agenda van KFC, en dat is nog steeds zo. In de loop der jaren deed Kenia zijn intrede in Australië en de VS, maar hoe gaat dat op dit moment? Volgens Tulezi is er nog veel te doen. "Vroeger waren we een van de belangrijkste bloemenleveranciers van Australië, maar de Australische 'zero pest tolerance'-richtlijn die sinds 1 september 2019 van kracht is, heeft ertoe geleid dat veel telers hun interesse in buitenlandse telers hebben verloren. Vroeger hadden we 200 zendingen per maand en dat is nu gedaald tot 70 zendingen. Positief is dat door onze inspanningen en die van de telers, ook de non-compliance is gedaald, van ruim 80% naar ongeveer 35%.
Ook de leveringen aan de VS zijn niet echt van de grond gekomen. "In oktober 2018 is Kenya Airways begonnen met het rechtstreeks overvliegen van bloemen van Nairobi naar New York. Het begon met 5 vluchten, daarna schaalden ze af naar 3 vrachten in 2019 en daalde vervolgens naar nul als gevolg van de coronacrisis. Het is nog steeds een vraagteken of het aantal vluchten weer zullen worden opgestart, en met welke frequentie. Snijbloemen worden verscheept onderin passagiersvluchten van Kenya Airways, ongeveer 30 ton; dus als de luchtvaartmaatschappij weer met één vlucht begint, zal het een enorme uitdaging voor ons zijn om in de VS te concurreren. Maar we zullen zien wat de toekomst brengt."
Positieve vooruitzichten
Ondanks de huidige uitdagingen waar KFC en de Keniaanse telers en exporteurs mee te maken hebben, is Tulezi positief gestemd. "We hebben veel bereikt in de afgelopen jaren. We hebben grote stappen gezet en de Keniaanse bloemensector is een gestructureerde sector geworden. Bovendien is de erkenning van Kenia als belangrijke leverancier van kwaliteitsbloemen sterk toegenomen en we hebben goede hoop dat dit in de toekomst zo zal blijven. Nu doen we als KFC ons uiterste best om deze sector verder te laten bloeien."
Voor meer informatie:
Clement Tulezi 
Kenya Flower Council
Suite 12, 4th Floor,
The Greenhouse Building,
Adams Arcade, naast Ngong Road
+254 (0)733 639 523
[email protected]
kenyaflowercouncil.org