Kwekerij Mol Freesia en G2 Energy, expert in het ontwikkelen en produceren van thermische zonnecollectoren, vonden elkaar in de realisatie van het grootste zonthermische project van Nederland. “Het is een systeem waar we weinig omkijken naar hebben”, zegt Jeroen Mol. “We besparen heel veel energie zonder dat we daar veel energie in hoeven te steken.”
Mol Freesia is een 4 ha grote fresiakwekerij in het Noord-Hollandse Nibbixwoud. Er worden jaarlijks 18 miljoen stelen geproduceerd, witte, blauwe en gele fresia’s. Het bedrijf gebruikte op jaarbasis zo’n 875.000 kuub aardgas om de kassen te verwarmen. Dat was weinig duurzaam en kostte bovendien een hoop geld, vonden de Noord-Hollanders. “In 2015 zijn we gaan nadenken over de toekomst van het bedrijf,” vertelt Jeroen Mol, die samen met zijn broer Marco de leiding heeft over de kwekerij. “Een van de belangrijkste punten was dat we een duurzaamheidsslag wilden maken. We verwachten naar de toekomst toe dat dit de enige manier is om te mogen blijven produceren. Dus zijn we aan de slag gegaan met een verduurzamingsplan.”
Besparen op gasverbruik
Het bedrijf zat aanvankelijk op het spoor van de aanleg van pv-panelen op het dak van de bedrijfsloods. Daar liggen nu 900 zonnepanelen over 2.000 vierkante meter, die 260.000 kilowatt aan elektriciteit per jaar produceren. “De grootste winst is echter te behalen op besparing op het gasverbruik,” zegt Jeroen Mol. “We zitten hier niet in een glastuinbouwconcentratiegebied; we kunnen geen gebruik maken van bijvoorbeeld aardwarmtebronnen.” De broers gingen op zoek naar andere alternatieven en liepen op de tuinbouwbeurs in Gorinchem tegen zonthermie aan. “Dat is energetisch gezien veel interessanter dan pv-panelen”, aldus de fresiakweker. “We hebben in de kassen warmte nodig. Dan kun je beter gelijk warmte maken dan eerst stroom opwekken om daar vervolgens warmte van te maken.”
De broers gingen zich verdiepen in de techniek van zonthermie en de technische en financiële mogelijkheden, zoals een SDE+-subsidie of POP3-subsidie. Ze kwamen er al vrij snel achter dat ze moesten denken aan een veldopstelling van 15.000 m2 collectorenoppervlak, aldus Jeroen. “We zijn toen naar Denemarken gegaan, waar al veel van dit soort projecten zijn gerealiseerd. We zijn een paar dagen met verschillende partijen op deze projecten wezen kijken en we hebben een dag op eigen gelegenheid rondgereden. Dan spreek je de ondernemers zelf en hoor je hun ervaringen. Dat geeft vaak een wat realistischer beeld.”
Een van de zaken die de gebroeders Mol in het veld opviel, was dat de collectoren hier en daar wat lekten. “In het systeem zit niet alleen water, maar ook antivries, om te voorkomen dat het water in de winter niet bevriest. Gaat het systeem lekken, dan krijg je bodemverontreiniging. Dat vonden wij een groot bezwaar.”
Drain-back systeem
Het idee van zonnecollectoren bleef de broers echter aanspreken. De zoektocht naar een alternatief werd voortgezet en op de Solarbeurs in Vijfhuizen kwamen de Noord-Hollanders in contact met G2 Energy. Het voordeel van het systeem van G2 Energy is dat de leverancier als enige een drain-back (leegloop) systeem levert, het nadeel was dat men geen ervaring had met grote veldopstellingen, aldus Jeroen. “Dat was een punt van zorg. We hebben een open gesprek gehad over onze wensen en de mogelijkheden van G2 Energy. Het gaat om een miljoeneninvestering, je wilt dat zo’n installatie minimaal dertig jaar draait. We hebben in 2009 al een warmtepomp geïnstalleerd en aquifers aangelegd voor warmtekoude- opslag, de systemen moeten wel aan elkaar kunnen worden gekoppeld. Daarom heeft ook onze huisinstallateur Certon meegekeken naar de haalbaarheid van het project.”
“Bij een drainbacksysteem zijn de zonneboilers in principe leeg,” vertelt Kees Molenaar van G2 Energy. “Het water zit dan in een ondergrondse teruglooptank. Als de collectoren opwarmen, gaat het water automatisch door de zonneboilers circuleren. In de winter zijn de collectoren leeg en kunnen ze niet kapot vriezen. Daarom hoeft er ook geen antivries in. Dreigt het water in de zomer te warm te worden, dan slaan de pompen automatisch af en loopt het water terug in de ondergrondse tank.” Jeroen Mol: “De eenvoud van het systeem spreekt ons aan, we hebben er weinig omkijken naar. Het gaat alleen draaien als we warmte kunnen winnen. Daarnaast hoeven we niet bang te zijn dat er bij een eventuele lekkage milieuschade in de bodem optreedt, omdat er geen antivries in de collectoren zit. Het is een bedrijfsveilig systeem.”
Nieuw beleid
Intussen was ook Tesselaar Freesia uit Heerhugowaard aangehaakt bij het project. Omdat Tesselaar de vergunningverlening eerder rond had dan Mol, werd besloten om daar met de installatie van de zonnecollectoren te beginnen. Jeroen Mol daarover: “Wij hadden naast onze kassen een perceel van 3 ha gekocht voor 1,5 ha zonnecollectoren. De provincie en gemeente wilden wel meewerken, maar ons project viel niet onder het zonneweidebeleid van provincie Noord-Holland. Het provinciale beleid was geënt op pv-panelensystemen, de collectoren mochten niet boven de 1,5 meter uitkomen. Daar konden wij niet mee uit de voeten. De provincie heeft haar beleid aangepast op basis van onze case. De collectoren zijn 6,25 bij 1,22 meter, ze staan nu zodanig in een hoek opgesteld, dat ze onder de 3 meter blijven. Verder hebben we er groen omheen gezet, zodat ze niet opvallen in het landschap.”
G2 Energy legde bij Tesselaar in eerste instantie een kwart van de 9.300 m2 collectoren aan, om te kijken of de techniek werkte zoals het moest werken, vervolgt Kees Molenaar. “Toen dat het geval was, hebben we daar de rest van het veld aangelegd. Daarna volgde het project van 15.000 m2 bij Mol Freesia. Het voordeel van de gezamenlijke aanbesteding is dat Tesselaar scherper heeft kunnen inkopen, Mol heeft kunnen leren van de opstartproblemen bij Tesselaar en wij gelijk marktleider van Nederland in zonneboilersystemen zijn.”
Overcapaciteit
Het zonthermische project bij Mol Freesia is sinds juni 2019 volledig operationeel. De opbrengst van de zonneboilers bedraagt 8.100 MWh, de besparing op gas is 875.000 m3. Ook is er 1.525.000 kg minder CO2-uitstoot. Een aquifer op 160 meter onder de grond slaat het warme water op met een temperatuur van 25 graden Celsius. “De geplande opbrengsten komen eruit”, zegt Mol. “We hebben zelfs nog wat overcapaciteit. Het systeem werkt goed, vooral in het voor- en najaar kunnen we de warmte direct in de kas gebruiken. In de winter spreken we de voorraad aan die we in de zomer hebben opgebouwd. Het voordeel van het systeem is dat je op ieder moment rendement kunt maken. We hebben het systeem in de zomer een tijdje uitgezet, maar dat hoeft in principe niet. Het leuke is ook dat de jaarlijkse stroombehoefte van het systeem door onze pv-panelen wordt opgewekt. We zijn in staat onze kassen jaarrond fossielvrij te verwarmen en we besparen heel veel energie zonder dat we daar veel energie in hoeven te steken.”
Samenwerking G2Energy en LTO Ledenvoordeel
G2 Energy werkt samen met LTO Ledenvoordeel voor de inkoopvoorwaarden van de systemen van de fabrikant/leverancier. LTO Energie is een organisatie die actief is met de verduurzaming van energie in de agrarische sector. De organisatie staat goed bekend in de glastuinbouw, zegt Jeroen Mol van Mol Freesia. “Het feit dat G2 Energy partner van LTO is, gaf ons een comfortabel gevoel en vertrouwen in het bedrijf. Toen wij in 2016 pv-panelen op het schuurdak hebben aangelegd, zijn we ook in zee gegaan met een installateur die partner was van LTO. De organisatie bekijkt wat er wat betreft pv-panelen in de markt verkrijgbaar is en vergelijkt prijs en kwaliteit. Mede door het partnerschap met LTO zijn we de samenwerking met G2 Energy aangegaan.”
Heeft u ook interesse in zonnecollectoren en bent u benieuwd naar de mogelijkheden, klik dan hier voor de mogelijkheid om een adviesgesprek in te plannen.
Bron: LTO Ledenvoordeel (tekst: Annemarie Gerbrandy - fotografie: Dick Breddels)