Pulserende overdruk zorgt voor een gelijkmatig kasklimaat

Tholen - Atrium Agri heeft de exclusieve rechten op de verkoop van BaOpt in de tuinbouw verworven. De klimaatcomputer zal onder de merknaam Atrium Climatune op de markt worden gebracht. Buiten de tuinbouw heeft BaOpt al flink aan de weg getimmerd en is het met succes ingezet in diverse “moeilijke” ruimtes, zoals luchthavens en zwembaden. We spreken Koen Brabander van PB tec.

Koen Brabander

“Geheimpje”
Het verschil met traditionele klimaatcomputers zit hem in de kunstmatige intelligentie. Op basis van de werkelijk gemeten waarden wordt de klimaatregeling continu aangepast. “Het echte onderscheid zit hem in een ‘geheimpje’, een regeling die ervoor zorgt, door een pulserende overdruk in de ruimte, dat de moleculen zich makkelijk alle kanten op bewegen. Normaal zou je in een kasruimte met heel veel multilayers erin overal verschillen in RV, CO2 en temperatuur krijgen doordat planten vocht en warmte afgeven. Met het BaOpt-systeem kan je een temperatuurverschil van plus of min één graad, van nok tot grond en van gevel tot gevel realiseren. Dat geldt ook voor zulke kleine verschillen in RV en CO2.”

Software
Uiteindelijk is Atrium Climatune een softwaresysteem, de luchtbehandelingskasten zijn er geen onderdeel van. “Maar dat is geen probleem, want elke installateur kan die kasten maken,” vertelt Koen. “De regeling staat apart van de fysieke kasten; Atrium Climatune maakt dus geen klimaatsystemen, maar is een softwarehuis.” De installateur verzorgt dus de hardware, Atrium Climatune de software, inclusief kunstmatige intelligentie en een dagelijkse automatische update.

Slurfloos telen
Het systeem is zeven jaar geleden al eens getest bij Royal Pride, nu gaat Atrium Agri het systeem ook op proef uitzetten bij een bekende kwekerij. Met die proef moet aangetoond worden dat telers geen slurf meer nodig hebben onder de teeltgoten, terwijl het klimaat toch perfect geregeld wordt. “De slurf komt te vervallen, en eigenlijk heb je de buisrailsystemen ook niet meer nodig om het gewas droog te stoken.”

Hoe krijgen ze dat voor elkaar? “We hebben nu de buisrail nodig om warmte door het gewas heen te sturen, om de vochtigheid tussen de bladeren weg te krijgen. Met het Atrium Climatune-systeem zou de luchtvochtigheid tussen het gewas net zo hoog zijn als bij het pad. Je krijgt dus ook geen natslaande vruchten meer.”

Zwitserse Alpen
Het idee van het BaOpt-systeem is afkomstig uit Zwitserland. De uitvinder, Albert Bauer (vandaar ook de naam, Bauer Optimalisatie = BaOpt), heeft in de bergen gezien dat bij een bepaalde onderdruk de lucht bijna diffuus wordt naarmate je hoger komt. “Dat klimaat, waarbij de lucht makkelijk alle kanten op beweegt, proberen ze in het systeem te imiteren.”

Koen legt uit wat dit in de kas betekent: “Door pulserende overdruk in te brengen krijg je het voor elkaar dat de moleculen net zo makkelijk omhoog, omlaag, opzij en naar voren gaan. Van dat principe maken ze in de utiliteitsbouw al zo’n 15 à 20 jaar gebruik, vooral in moeilijke ruimtes, bijvoorbeeld met een heel hoog plafond.” Waarom is dit principe dan niet eerder in de tuinbouw gebruikt? “Als je meer informatie over het systeem gaat zoeken, zie je steeds dat de wetenschappers huilen en de gebruikers lachen. Het lijkt namelijk bijna niet mogelijk wat ze doen: met een kleine aanpassing in de software zorgen dat de lucht gelijkmatig alle kanten op beweegt.” Wetenschappelijk is het moeilijk uit te leggen, maar de gebruikers zien steevast meetbaar resultaat.

Geen wonder dat grote bedrijven er met interesse naar kijken. Zo werd Bosch op een gegeven moment mede-eigenaar van BaOpt, en diverse grote bedrijven hebben geprobeerd het systeem na te bouwen, tot nu toe zonder succes.

Mogelijkheden
Koen was zelf in eerste instantie ook wat terughoudend, ook omdat het systeem een concurrent zou kunnen zijn van vaste partners Priva, Ridder en Hoogendoorn. “Maar aan de andere kant is het ook een aparte module. Aanvankelijk schatte ik de waarde van het systeem in een traditionele kas niet echt op waarde. Maar nu er steeds meer semigesloten kassen komen, met luchtbehandelingssystemen, komt het Atrium Climatune-systeem wel in beeld, daar worden Lucht behandelingskasten gebruikt, en alleen daarmee is een Baopt regeling mogelijk.

Koen ziet vooral mogelijkheden in indoor teeltsystemen. “We hebben verschillende klanten die multilayer doen. Die hebben al veel onderzoek gedaan naar hoe je een optimaal klimaat bereikt. Vaak wordt de oplossing in veel ventilatoren, luchtslurven en sensoren gezocht, en dan nog is de gelijke rv en temperatuurverdeling een mega uitdaging. In Atrium Climatune zien we een systeem dat het klimaat goed kan regelen zonder meteen de hele boel vol te moeten hangen.”

Toekomst
Volop mogelijkheden dus en bij PB tec zien ze kansen voor de toekomst. “Je zou je bijvoorbeeld voor kunnen stellen dat we het hele Atrium Climatune-systeem los gaan aanbieden, als module binnen een bestaande klimaatcomputer van bijvoorbeeld Priva, Ridder of Hoogendoorn. Dan blijft de in 50 jaar opgebouwde kennis van deze bedrijven in regeling in kassen met voortdurend veranderde omstandigheden behouden, en voegen wij er alleen een optie aan toe.”

Voor nu gaat het systeem proefdraaien bij een bekende teler met een traditionele kas. “Maar die maken we voor de proef semigesloten. We willen met de proef aantonen dat we met minder sensoren een beter klimaat kunnen krijgen, maar ook dat we de regeling autonoom kunnen maken, met updates van op afstand.”

Je zit dan met een kas zonder koeling met alleen verwarming. “Zo realiseer je zowel een energiebesparing als betere klimaatbeheersing. Die energiebesparing zie je overigens alleen in de winter, want in de zomer gooit elke teler zonder koelling in Nederland z’n luchtramen open, dus dan heeft het Atrium Climatune-systeem geen toegevoegde waarde, omdat we geen pulserende onderdruk kunnen realiseren. In september/oktober gaat de proef de lucht in.”