Tholen - Ko Kolk Hortensia’s in Amstelveen is onlangs verhuisd van de Legmeerdijk naar de Meerlandenweg. Daarbij hebben ze het areaal onder glas bijna verdubbeld, van 1,7 ha naar 3 ha. Maar misschien nog belangrijker dan die schaalvergroting is de duurzaamheid, waar ze bij Ko Kolk volledig op willen inzetten. Richard Groenewegen, projectleider bij AAB, heeft de hortensiakweker met die onderneming geholpen.
“In eerste instantie was het een collega van mij, Carel Zwinkels – inmiddels met pensioen – die sinds 2010 projectleider was voor Ko Kolk. Toen Karel met pensioen ging, had de kweker net nieuwbouwplannen, en zo kwamen ze bij mij terecht,” vertelt Richard. “Carel heeft het hele ontwerp van de kas met diverse installaties in bestek vertaald en de aanbestedingen grotendeels gedaan, behalve de verwarming, koeling en ontvochtiging. Daar ondersteunde ik Carel in, voordat ik helemaal in het project rolde en het overnam.”
Duurzaam klimaat met warmtepomp op maat
De uitvoering van de door Richard aangedragen klimaatoplossing was in handen van Ateco. “We hebben ervoor gekozen om een grote warmtepomp op de nieuwe locatie te plaatsen, met de oude ketel van de Legmeerdijk als backup – die is alleen ingericht op oliestook. Die backup-optie is ook nog niet gebruikt.”
De warmtepomp is ontworpen om volledig zelfvoorzienend te zijn. “En omdat de locatie door de vorige eigenaar al voorzien was van vier bronnen, 2 warme en 2 koude, is het idee ontstaan om die bronnen te gebruiken voor balancering, dus warmte- en koudeopslag in zomer en winter. En als je de warmte en koude opslaat die de warmtepomp produceert, moet je het vervolgens ook wel gaan gebruiken.”
Nu zijn hortensia’s planten die best wel wat warmte aankunnen, dus je gebruikt niet alle opgeslagen koude in het conditioneren van de teelt. Maar daar is iets op bedacht: “In de zomermaanden is vocht best wel een probleem. Bartjan Kolk, de kweker, kwam toen met het idee om de kou te gebruiken om te ontvochtigen.”
Richards collega, Erik Bax, heeft dat voorstel energetisch doorgerekend. “Als je de kou wil gebruiken om te koelen en ontvochtigen, betekent dat wel iets voor de setpoints van de warmtepomp. Je moet dan kiezen voor een warmtepomp die de temperaturen koud genoeg kan maken. Ateco kwam met een goede oplossing: een custom-made warmtepomp. Zij hebben veel bollenkwekers als klanten, die hebben koelhuizen nodig.” En die oplossing bleek ook bij Ko Kolk prima te werken – de hortensiakweker maakt nu al twee winters gebruik van de warmtevoorziening, en ze gaan de tweede zomer in met de ontvochtiging. “En dat zonder een kuub gas te verstoken.”
Optimale verdeling van de warmte
De 3 hectare nieuwbouw is opgedeeld in zes teeltafdelingen. “Net als bij bijvoorbeeld amaryllis, geldt ook in hortensia’s dat spreiding van het seizoen goed is. Er is één warme afdeling van 5.000 m2, de zogenoemde voortrekafdeling, die voorloopt op de rest van het seizoen. Normaalgesproken zorg je daar voor een hogere temperatuur door warmer water door de buizen te laten lopen.”
Als je met een ketel werkt, zouden alle transportleidingen dan op een hogere temperatuur moeten liggen. “Wat we nu hebben gedaan, met de warmtepomp, is een dubbel buizennet aangelegd in die warmere afdeling, want met meer buizen kan je meer warmte afgeven.”
Een belangrijke kanttekening: kom je met je watertemperatuur dichterbij je ruimtetemperatuur, moet je goed berekenen of je voldoende warmte-afgevend oppervlak hebt. In dit project heeft dat geleid tot een verdubbeling van het buisoppervlak om de juiste hoeveelheid warmte af te kunnen geven. “Daardoor kan je met een watertemperatuur van 40 graden zorgen dat de ruimtetemperatuur minimaal 15 graden is.”
Om de duurzaamheidspuzzel compleet te maken, is gekozen voor fancoils. “Dat is eigenlijk een luchtbehandelingskast met een grote luchtslang eraan. Daarin zit een ventilator en een warmteblok, wat we in dit geval gebruiken als een koudeblok – er gaat dus koud water overheen. Een soort warmtewisselaar, waar kou en warmte doorheen kunnen. Zo kunnen we koude in de kas brengen met een goede verdeling. Je zou er ook warmte mee kunnen verspreiden, maar wij gebruiken de fancoils alleen voor koeling en ontvochtiging – de warmte wordt via de buizen verspreid.”
Voor meer informatie:
AAB
Richard Groenewegen
E: [email protected]
T: 06 2255 6858