Tholen - De invoer van drugs via bijvoorbeeld Schiphol en de haven van Rotterdam is algemeen bekend, maar wat velen niet weten, is dat deze drugs vaak het land weer verlaten met bloementransport. Deze vrijwel onzichtbare "handel" heeft ernstige gevolgen voor veel personen en bedrijven die, uit angst voor imagoschade of represailles, meestal niet naar buiten treden.
Om dit probleem aan te pakken en alle betrokken partijen bij elkaar te krijgen, werd enkele jaren geleden de aanpak 'Weerbare Sierteeltsector' gelanceerd. Dit initiatief brengt de verschillende belanghebbenden samen, waaronder politie, douane, Openbaar Ministerie, gemeenten, Belastingdienst, en Royal FloraHolland. Het doel is om criminele activiteiten te ontmoedigen, de weerbaarheid van de sector te verbeteren en daarmee ook de veiligheid in de sierteeltsector te vergroten. Inmiddels zijn er drie centra geopend op de verschillende veilingterreinen: een in Aalsmeer (in 2022), een in Naaldwijk (2023) en meest recent een in Rijnsburg. Deze centra maken handhaving zichtbaar, zorgen voor een gevoel van veiligheid, vergroten de meldingsbereidheid en zijn een plaats waar men elkaar kan ontmoeten.
Vinden partijen elkaar, is de aanpak succesvol en wat zijn de voornaamste uitdagingen? In onderstaand artikel delen projectleider Huibert den Butter, zelf agent en al jaren bekend met de problematiek, en drie wijkagenten – Dennis (werkveld Westland), Melissa (Aalsmeer/Uithoorn) en Vincent (Katwijk/Rijnsburg) – hun ervaringen.
Eerste stap: bewustwording
"Er was lange tijd te weinig aandacht voor dit probleem, omdat er geen grote in het oog springende misstanden waren," steekt Huibert van wal. "Toch kwamen er in gesprekken met ondernemers regelmatig verhalen naar boven over verdachte situaties, pogingen tot omkoping en intimidatie. Onderzoek bevestigde dat criminelen handig gebruik maken van de diverse stappen in de keten, de enorme schaal van de sierteeltoperatie en de talloze dagelijkse transacties en transportbewegingen."
Wat hem naar eigen zeggen vooral opvalt, is dat ondernemers zelf niet altijd scherp hebben hoezeer de handel in stukjes gehakt is. "Het product maakt een hele reis en er zitten veel handen aan. Het beter in beeld hebben van de keten en weten waar iets vandaan komt en naartoe gaat, zou een belangrijke eerste stap naar bewustwording zijn."
"Weet met wie je zaken doet"
Op dit punt vullen alle drie de agenten Huibert aan. "Weet wie je klant is en weet wie je opdrachtgevers zijn", adviseert Dennis. "Doe checks bij nieuwe aanmeldingen en wees alert als iets niet goed voelt. Is dat het geval, dan zal er iets niet kloppen. Is dat dan gelijk crimineel? Dat weet je niet natuurlijk, misschien wel, misschien niet. Maar laat het ons weten, dan kunnen wij kijken naar de signalen en als het foute boel is daar de gepaste maatregelen opnemen."
Dat, zo voegt Melissa toe, geldt ook voor transporteurs, voor ZZP'ers, het eigen personeel en mensen die via uitzendbureaus binnenkomen. "Vaak hoor ik dat ondernemers in zee gaan met bekenden en dat er dan niet meer kritische gekeken wordt. Binnen de sierteeltsector gebeurt dit veel, omdat er een ons kent ons cultuur heerst en er veel gebeurt op basis van vertrouwen. Een crimineel kan daar handig gebruik van maken."
"Ik denk dat ondernemers doorgaans heus wel weten waar hun blinde vlekken zitten, maar dat ze daar verder niet op inzoomen zolang alles goed gaat", vult Vincent aan. "Ze werken met verse producten, alles moet snel en er moet geld verdiend worden, dan ga je niet zitten peinzen over zaken die mogelijk mis kunnen gaan. Bovendien ga je niet 'klikken' over verdachte zaken bij de buurman, wanneer je die zaterdag weer ziet op de voetbal. Anderzijds moeten de alarmbellen afgaan wanneer je weet en ziet dat hij bijvoorbeeld voor een prijs kan rijden waar je het zelf niet voor kunt doen."
Meerwaarde van de centra
Dat de centra op verschillende vlakken van grote meerwaarde zijn, leidt wat betreft de vier agenten geen twijfel. "Criminelen hebben een broertje dood aan uniformen. Daarom is het belangrijk dat we er zijn en dat ondernemers gemakkelijk contact met ons kunnen opnemen. Een veilige meldroute is essentieel", aldus Huibert.
"Persoonlijk contact verlaagt de drempel om ons te benaderen", weet ook Dennis. "Ik zoek graag contact met de ondernemers en door rond te lopen en er te zijn, is dit makkelijker. Mijn doel is vertrouwen opbouwen en mensen ervan te overtuigen dat zijn of haar verhaal bij mij in goede handen is."
"Onze aanwezigheid wordt besproken, of het nu gaat om dagelijkse surveillance, de aanwezigheid van wijkagenten of grote controles", vult Melissa aan. "Het contact met ondernemers en transporteurs is hierdoor gegroeid."
Een mogelijk nadelig effect is dat bepaalde activiteiten zich mogelijk verplaatsen naar andere gebieden, zoals bijvoorbeeld industrieterreinen. "We noemen dit ook wel het 'waterbed-effect', je drukt op een plek en het komt ergens anders weer naar boven", verduidelijkt Vincent. "Maar ook daar nemen we steeds meer maatregelen en proberen we ondernemers te betrekken bij het creëren van een veilige omgeving. Het Platform Veilig Ondernemen (PVO) en de gemeenten waar we mee samenwerken, spelen hierbij een rol. Zo proberen we op alle fronten samenwerkingen te realiseren en een vuist te maken tegen ondermijnende criminaliteit."
Koppen bij elkaar
Op 4 juni organiseert Weerbare Sierteeltsector samen met MKB Westland, Gemeente Westland en PVO Den Haag in het World Horti Center in Naaldwijk de bijeenkomst 'Ondermijning ontmaskerd', waarop 100-150 ondernemers worden verwacht. "De grote winst van onze aanpak is dat de verschillende opsporingsdiensten en private partijen samen optrekken. Met name onder private partijen is niet iedereen altijd even happig op openlijke samenwerking, omdat men hier vaak vreest voor imago-schade. Maar het moge duidelijk zijn dat die samenwerking juist ook veel kan opleveren. Voor de opsporingsdiensten is het bovendien een uitgelezen kans te leren elkaar beter te vinden en zich aan te passen aan het veranderende werkveld. Bij deze roepen we daarom graag iedereen op zich aan te sluiten, er is nog plaats in de herberg!"
Meer Informatie
Voor meer informatie over de aanpak 'Weerbare Sierteeltsector' en de initiatieven die genomen worden om criminele inmenging tegen te gaan, bezoek weerbaresierteeltsector.nl.