Overnames van logistieke bedrijven zijn van alle tijden. De overnames die momenteel plaatsvinden, zijn echter veel meer ingegeven door de dynamiek van het moment. De strategische agenda is gevuld met vele belangrijke thema's die allemaal een oplossing vragen. Dat vraagt veel van het leiderschap en dwingt tot het maken van juiste keuzes, zo schrijft ABN AMRO.
Het is bijna iedere week wel raak. De overnames en fusies in de logistieke sector zijn nauwelijks meer bij te houden. Niet alleen uit eigen land, maar ook over de grens is er steeds vaker interesse. Waarom zijn er zoveel overnames? En wat zijn de gevolgen voor het logistieke landschap in Nederland?
Een flink aantal logistiek dienstverleners wisselde afgelopen periode van eigenaar. Het Duitse Duvenbeck ging ervandoor met Schotpoort Logistics. Yusen Logistics Benelux liet zijn oog vallen op Parts Express. Royal Den Hartogh Logistics nam alle aandelen van de H&S Group over. En AB Texel wist onlangs een bedrijfsonderdeel van Stam Transport in te lijven, nadat eerder dit jaar al Bakker & Schilder Transport werd overgenomen.
"Het zijn absoluut roerige tijden in de branche, maar ook interessante tijden", benadrukt Bart Banning, sector banker Transport en Logistiek bij ABN AMRO. "Overnames van logistieke bedrijven zijn van alle tijden. Traditioneel waren vooral het gebrek aan geschikte opvolging binnen het bedrijf, het uitbreiden van geografische netwerken of verdere groei in bepaalde niches de belangrijkste redenen voor overnames."
Grote dynamiek kenmerkt de sector
De overnames die momenteel plaatsvinden, zijn volgens Banning echter veel meer ingegeven door de dynamiek van het moment. De coronaperiode is daarbij zeker van invloed geweest. "Corona heeft ook wel de kwetsbaarheid van logistieke ketens laten zien. En dat heeft ervoor gezorgd dat veel logistieke bedrijven en hun klanten in die periode ook voor grote uitdagingen hebben gestaan om te zorgen dat de logistieke ketens bleven bewegen in een tijd dat het allemaal niet meer zo vanzelfsprekend was."
Daarbovenop kwam ook nog de Russische inval in Oekraïne en een bijbehorende energiecrisis. "Met als gevolg hoge inflatie en historisch hoge kostenstijgingen die ook logistieke bedrijven voor hun kiezen kregen. Tel daarbij de uitdagingen van digitalisering en de energietransitie op en de wet- en regelgeving die op bepaalde terreinen flink verandert, zoals de CSRD. Dan is het voor veel ondernemers een behoorlijke kluif om alles voor elkaar te krijgen en hun bedrijf daarbij ook nog voor te bereiden op de toekomst. Tegelijkertijd zien andere bedrijven juist kansen voor het realiseren van hun groeistrategie en schakelen in hoog tempo door."
Overnamemarkt blijft actief
Na heel wat overnames in 2021 en 2022 begon 2023 wat rustiger. Waardoor werd dat veroorzaakt? Banning: "Dat had onder meer te maken met de sterk gestegen rente, wat natuurlijk ook de financiering en het rendement van overnames anders maakt. De onzekerheid over de economie speelde bovendien een rol. Bij de vaststelling van de overnamesom wil je natuurlijk wel weten hoe de economie zich zal ontwikkelen." Inmiddels loopt het weer storm in overnameland. "In de tweede helft van vorig jaar en in 2024 is het aantal overnames weer enorm aan het toenemen. En dat zal voorlopig zeker zo blijven."
Volgens Banning loopt het inmiddels weer storm in overnameland. "In de tweede helft van vorig jaar en in 2024 is het aantal overnames weer enorm aan het toenemen. En dat zal voorlopig zeker zo blijven."
Ook Stephan de Groot, overnameadviseur gespecialiseerd in transport & logistiek bij Alfa Consultants, ziet dat het aantal overnames in de sector afgelopen jaren flink is gestegen. De Groot ondersteunt logistieke bedrijven zowel bij de verkoop als de aankoop van hun onderneming. "Bedrijven in de transportsector zien kansen om hun activiteiten te verbreden of te vergroten. Ze kunnen door slimme overnames hun concurrentiepositie verbeteren."
Dat er zoveel overnames zijn, heeft ook te maken met het karakter van veel bedrijven in de logistieke sector, benadrukt De Groot. "Het aandeel familiebedrijven is heel erg groot. Een probleem is dat de nieuwe generatie vaak niet staat te springen om het bedrijf over te nemen. Ook willen de ouders hun kinderen vaak niet belasten met de overname van het familiebedrijf, en alles wat daarbij komt kijken. Of er is überhaupt geen opvolging binnen de familie. Het verkopen van je bedrijf is – zodra je wat meer op leeftijd raakt – dan een interessante optie."
Andere skills en vaardigheden
Ook volgens Banning is dit een belangrijke oorzaak voor de vele overnames. "De sector bestaat voor 99 procent uit familiebedrijven. Soms wel vierde of zelfs vijfde generatie. Binnen die families wordt op gegeven moment gekeken naar de opvolgingsmogelijkheden. Soms is er geen nieuwe generatie. Of wil de zoon of dochter het bedrijf niet overnemen. Ze hebben vaak gezien dat het flink hard werken kan zijn. Bovendien worden er tegenwoordig andere skills en vaardigheden verwacht dan 10 of 15 jaar geleden. Kortom, als je de logistieke onderneming van je ouders succesvol wilt overnemen, moet je van goeden huize komen."
Ook de energietransitie is volgens beide experts een belangrijke reden om te kiezen voor het verkopen van een bedrijf. Bij het verduurzamen van je wagenpark horen flinke investeringen. Het gaat niet alleen om het aanschaffen van een e-truck, maar om de omslag in de operatie van diesel naar zero-emissie. Of dat nou batterij-elektrisch of waterstof is, benadrukt Banning.
Volgens De Groot houdt een succesvolle energietransitie ook in dat je minder CO2 uit gaat stoten door slimmer te vervoeren, omdat je samen met je opdrachtgevers op een andere manier met je planning en met je routes omgaat. Daar speelt ook digitalisering een grote rol bij. Hoe kun je met minder kilometers hetzelfde vervoeren? En hoe kun je routes aanpassen? Kun je efficiënter rijden? Ook dat is een thema dat veel bedrijven voor grote uitdagingen én flinke investeringen stelt.
Stephan de Groot is overnameadviseur gespecialiseerd in transport & logistiek bij Alfa Consultants. Hij ziet dat het aantal overnames in de sector afgelopen jaren flink is gestegen. De Groot ondersteunt logistieke bedrijven zowel bij de verkoop als de aankoop van hun onderneming.
Continuïteit als driver voor verkoop
Een belangrijk woord dat veel genoemd wordt, is continuïteit. Banning: "Dat hoor je heel vaak, zowel bij de verkopende als de overnemende partij. "Het gaat uiteindelijk om de continuïteit van het bedrijf. Een goede toekomst voor de mensen die er vaak al lang werken. Die hebben immers een groot aandeel gehad in het neerzetten van het bedrijf en in de groei en het succes. Je wilt als eigenaar dan ook dat er voor die mensen een goede toekomst is binnen het bedrijf."
Een overname kan volgens De Groot juist ook een belangrijke reden zijn voor medewerkers om te blijven. "Wat je ook veel ziet is dat logistieke bedrijven waar onduidelijkheid is over opvolging en over de toekomst, nog wel eens achterover gaan leunen. Dat ze niet kunnen of durven investeren. Een nieuwe eigenaar kan ook een impuls geven aan een bedrijf. Nieuwe energie, nieuwe investeringen en vooral, een nieuwe strategie om de toekomst tegemoet te treden."
Onder de huidige omstandigheden zijn er altijd partijen die kansen zien. En dat zijn vaak de bedrijven die overnames doen, benadrukt Banning. "In dit soort tijden van verandering zijn er heel wat ondernemers die eieren voor hun geld kiezen. Die de samenwerking met andere bedrijven opzoeken. En misschien leidt dat direct of op termijn ook wel tot de verkoop van het bedrijf."
Verkoopperspectief is van belang
Afgelopen periode heeft De Groot heel wat logistieke bedrijven geholpen in een verkoop- of aankooptraject. Wat is voor deze bedrijven vooral belangrijk als ze tot deze stap willen overgaan? "Allereerst is het verkoopperspectief van groot belang. Hoe staat het bedrijf ervoor? Wat zijn de belangrijkste argumenten om overgenomen worden? En vooral, wat verwacht je? De waardebepaling is een belangrijk startpunt." Bedrijven zijn nog wel eens teleurgesteld als ze horen met welke prijs ze rekening moeten houden. "Er wordt over het algemeen niet veel goodwill betaald. Het is soms hard zoeken naar een geschikte koper. Logistiek en transport zijn enorm kapitaalintensief, het rendement is regelmatig te laag om investeringen in de komende jaren op te kunnen brengen. Tegelijk hebben de eigenaren vaak jarenlang keihard gewerkt. Ze hebben al hun tijd en energie in hun bedrijf gestopt. En het resultaat is dan nog wel eens een tegenvaller."
Toch zijn er ook volop voorbeelden van geslaagde overnametrajecten, vertelt De Groot. "Afgelopen tijd hebben we onder meer Wouters Transport uit het Noord-Brabantse Rijen, gespecialiseerd in temperatuurgecontroleerd transport, begeleid bij de verkoop. Het bedrijf is verkocht aan Chr. Vermeer Transport. Het is een mooi bedrijf met mooie rendementen en een specifiek type klanten. Uiteindelijk is er door de overname een hele goede synergie ontstaan. En beide partijen waren heel tevreden over het resultaat."
Goed plan voor de toekomst
Het is volgens Banning op dit moment sowieso van groot belang om als bedrijf in de logistieke wereld een heel sterke visie te hebben op de toekomst. "Waar ligt je focus? Richt je je op een niche, op internationaal transport of juist op stadsdistributie? In laatstgenoemde segment heb je wel een transitie te gaan die voor de deur staat. Sterker nog, eigenlijk moet je daar al mee bezig zijn. Je zult financiële ruimte moeten hebben om al die investeringen in zero-emissievervoer te kunnen doen. Ook lange termijn afspraken met opdrachtgevers helpen met de business case. Het verduurzamen van panden en het opzetten van je laadinfra – wel of niet op eigen terrein – brengt immers flinke kosten met zich mee. Je zult echt een plan moeten hebben voor minimaal de komende drie of vier jaar. Welke rol zie je weggelegd voor je bedrijf? En wellicht kom je erachter dat het slim is om samen te werken met een andere partij. Bijvoorbeeld voor de activiteiten rondom de last mile. Waar wil je dat je bedrijf in 2027 staat? Die vraag moet je voor jezelf kunnen beantwoorden."
Ook De Groot benadrukt dat het vooral van belang is dat je weet wat je met je eigen bedrijf wilt zónder dat je al met andere partijen gaat praten. "Dat is de basis. Laat je adviseren en bijstaan door bedrijven die weten hoe de overnamemarkt werkt. Doe je huiswerk vooraf goed. Iedereen kent elkaar, vooral in de niches van de logistiek. Je wilt echt niet dat gaat rondzingen dat je je bedrijf te koop wilt zetten. Ook niet voor je personeel. Vertrouwelijkheid is echt heel belangrijk in zo'n traject. En heel belangrijk, begin op tijd. Het verkopen van je bedrijf doe je niet in een paar maanden. Het is een langdurig traject, waarbij timing heel belangrijk is. Daar moet je op tijd mee beginnen. Dat geldt overigens niet alleen voor de verkopende partij, maar zeker ook voor de overnemende."
Cultuurverschillen worden onderschat
Wat zijn grootste uitdagingen bij het overnemen van een bedrijf? Cultuurverschillen worden nog wel eens onderschat, benadrukt Banning. "Soms zien overnames er op papier heel goed uit. Toch blijken deze na vijf of tien jaar toch niet te hebben gebracht wat op voorhand de bedoeling was. Zeker bij overnames over de grens. Maar ook in eigen land is dat natuurlijk het geval. Kijk naar het verschil tussen Friezen, Limburgers of Randstedelingen. Het is vooral belangrijk dat je hier vanaf het eerste moment aandacht voor hebt. Wees transparant. Wat betekent de overname voor de medewerkers? Wissel ervaringen met elkaar uit tussen de verschillende vestigingen. Dit kan echt wel een valkuil zijn."
Dat is ook de reden dat de bekende gezichten bij een bedrijf altijd nog wel even blijven zitten na een overname, benadrukt De Groot. Ondernemers hebben vaak nog een erg grote rol binnen een onderneming en het lukt niet altijd om het bedrijf minder afhankelijk te maken van de eigenaren. "Het zou zonde zijn als je die meteen op een zijspoor zet. Ook de naam van het bedrijf en de kleurstelling van de trucks verandert vaak pas na verloop van tijd. Het is van belang om het roer niet van de ene op andere dag rigoureus om te gooien. Het overnemen van een bedrijf is een traject dat tijd in beslag neemt en dat stap voor stap gedaan moet worden."
Logistieke landschap verandert flink
Het landschap van logistieke bedrijven is volgens Banning flink aan het veranderen. "We hebben een relatief klein aantal grote bedrijven, een iets groter aantal middelgrote bedrijven en heel veel kleine bedrijven. Vooral bedrijven in het middensegment zijn de afgelopen jaren overgenomen. Dat zie je ook in de lijst van Top 100 LDV-bedrijven. Als je die lijst van 2018 vergelijkt met de lijst van 2023, dan zie je dat er behoorlijk wat partijen uit deze lijst zijn verdwenen als gevolg van overnames. Je ziet ook meer internationale bedrijven die in ons land actief worden door Nederlandse partijen over te nemen. Kijk naar Stef, Dachser of Duvenbeck."
Banning hoopt dat de Nederlandse pareltjes in de logistieke sector behouden blijven. "En dat de logistiek in ons land ook echt een eigen gezicht houdt. Maar dat is een situatie die je niet kunt tegenhouden. Want dat past ook in de internationalisering van logistiek. Buitenlandse partijen azen steeds vaker op succesvolle Nederlandse bedrijven. Zie bijvoorbeeld de overname van Müller Fresh Food Logistics door Dachser. We zijn een internationaal opererend land, dus dat betekent dat het ook niet vreemd is dat er buitenlandse partijen op jacht zijn om die pareltjes over te nemen." Daar sluit De Groot zich bij aan. "Logistiek stopt niet bij de landsgrenzen. Het is een van de meest internationale sectoren. En in Nederland hebben we heel veel mooie logistieke bedrijven. Overnames door buitenlandse partijen zijn dan een logisch gevolg. Daar zullen we er komende tijd waarschijnlijk nog veel meer van gaan zien."
Bron: ABN AMRO