Op vrijdag 23 augustus bracht een gemengd gezelschap van bloementelers, (fruit)boomkwekers, vasteplantenkwekers, hoveniers, gemeenteambtenaren, een landgoedeigenaar en enkele buurtbewoners een bezoek aan Boomkwekerij M. van den Oever. In het kader van het project 'Kennisplatform voor de biologische sierteelt' organiseerde Bionext een excursie bij de kwekerij. Jeroen van den Oever, zevende generatie boomkweker, gaf de deelnemers een kijkje achter de schermen van het bedrijf. Hij verzorgde een presentatie en de rondleiding werd geleid door Marius Torn Broers.
Boomkwekerij M. van den Oever is een familiebedrijf dat al sinds 1791 gevestigd is in een authentieke boerderij in het Brabantse Haaren. Duurzaamheid staat centraal bij het bedrijf, wat mooi wordt samengevat in hun motto: 'Leefwereldverbeteraars'.
Van de 140 hectare die Boomkwekerij M. van den Oever beheert, is een steeds groter deel biologisch of in omschakeling. Het uiteindelijke doel is om het hele bedrijf biologisch gecertificeerd te krijgen. Van den Oever kiest bewust voor biologische teelt vanwege hun wens om de wereld beter achter te laten, hun werknemers en de omgeving niet bloot te stellen aan chemische middelen, en vanwege de ligging van het bedrijf nabij diverse Natura 2000-gebieden.
Op de biologische percelen wordt gebruikgemaakt van biologische mest, zoals koeien- en geitenmest, en natuurlijke meststoffen zoals bladcompost. Onkruidbestrijding gebeurt mechanisch. Daarnaast wordt de weerbaarheid van de bomen verhoogd met behulp van bladbemesting met verschillende mineralen.
Vruchtwisseling is een belangrijke strategie. Door het telen van verschillende boomsoorten en het inlassen van een rustjaar (na leegverkoop van een perceel) met groenbemesters zoals Afrikaantjes, Japanse haver en bloemen, blijft de bodemstructuur behouden en wordt de biodiversiteit vergroot.
Doordat er op het gehele bedrijf nagenoeg geen kunstmest of andere chemie wordt gebruikt, zijn de verschillen tussen de Skal-gecertificeerde percelen en de percelen die 'On the way to PlanetProof' gecertificeerd zijn, volgens Jeroen van den Oever klein. Het grootste verschil zit in de onkruidbestrijding. En omdat mechanische bestrijding duurder is dan spuiten, worden de biologische bomen voor een iets hogere prijs verkocht.
Uitdagingen in de biologische boomteelt:
- Een grote uitdaging voor biologische boomtelers is de strikte eis dat er geen onkruid in de kluit aanwezig mag zijn, zoals vastgelegd in het 'Handboek Bomen'. Dit kan ertoe leiden dat een biologische boom na aankoop door de klant alsnog chemisch wordt behandeld om onkruid te bestrijden.
- Een ander knelpunt is de regelgeving rondom het gebruik van biologische aanvulgrond, de grond die in het gat wordt gestopt nadat een boom is gerooid.
- Hoewel de vraag naar biologische bomen toeneemt, vooral binnen aanbestedingen, blijft de prijs vaak doorslaggevend.
- Daarnaast zijn de beschikbaarheid van biologische stalmest en plantmateriaal, onkruidbeheer, de omschakeltijd van drie jaar en de aanpassingen in logistieke stromen uitdagingen waar telers mee te maken hebben.
De toegevoegde waarde van biologisch:
- Dankzij het gebruik van natuurlijke meststoffen groeien de bomen gezond en evenwichtig op. Bovendien zorgt deze natuurlijke groei voor een goede afharding, waardoor de bomen minder kwetsbaar zijn voor extreme weersomstandigheden.
- De gezonde, voedzame grond die met de kluit wordt meegeleverd, zorgt voor een optimale start na het planten. Het wortelstelsel van de bomen is goed ontwikkeld dankzij de luchtige bodem.
- Door de minimale milieubelasting en het stimuleren van biodiversiteit in en rondom de kwekerijen, dragen deze bomen bij aan een rijk ecosysteem.
Inheemse soorten en klimaatverandering
Op de vraag hoe het bedrijf omgaat met de teelt van inheemse soorten, legt Jeroen uit dat ze wel inheemse bomen telen, maar dat klimaatverandering de toekomst van deze soorten onzeker maakt.
Zo blijkt uit onderzoek van Wageningen University dat een inheemse eik als de zomereik (Quercus robur) zich het meest comfortabel voelt bij een gemiddelde jaartemperatuur van 9,5 graden, terwijl de huidige gemiddelde temperatuur in Nederland in het landelijk gebied al ruim 10,5 graden is.
Ook hebben verschillende inheemse bomen het in sommige jaren moeilijk door natte winters gevolgd door een nat voorjaar, waarbij hun wortels te lang in het water staan. De laatste jaren komt de uitval vooral door de hoge temperatuur, waarbij de boom de verdamping niet aankan.
Daarnaast speelt de klantvraag een rol. Waarbij klanten zelf voorkeur hebben voor een exoot ten opzichte van een inheemse boom. De leemhoudende zandgrond in Haaren is ideaal voor de teelt van laan- en parkbomen. Naast bomen levert Van den Oever ook bos- en haagplantsoen en fruitbomen.
Klik hier voor meer informatie over het Kennisplatform voor de biologische sierteelt.
Voor meer informatie:
Boomkwekerij M. van den Oever & Zonen B.V.
Kerkeind 12
5076 ZG Haaren
0411 621964
[email protected]
www.mvandenoever.nl