Door onzekerheden van menselijk gedrag pakt beleid in de praktijk vaak anders uit dan wat je op basis van rationele modellen zou verwachten. Onderzoeker Emile Chappin van TU Delft wil met het modelleren van menselijk gedrag een betere match vinden tussen beleid en de praktijk om de energietransitie te versnellen. In zijn onderzoek hoopt hij met computersimulaties waarin gedragsonzekerheden zijn opgenomen ook de glastuinbouw een duwtje in de rug te geven om schone energie slimmer en rendabeler in te zetten.
In zijn onderzoek kijkt Chappin wat er nodig is om ontwerpen van de energietransitie, zoals energiehubs, werkbaar te maken in de praktijk. "Een energiehub is een overkoepelende term voor een systeem waarbij je energie, bijvoorbeeld in de vorm van warmte, uitwisselt met andere partijen. Dat kunnen naastgelegen bedrijven uit dezelfde sector zijn, maar ook omliggende industrie of woonwijken. In zo'n systeem kan bijvoorbeeld een kasteler de restwarmte en CO2 van een fabriek uit de omgeving gebruiken. Maar je kunt ook denken aan voorzieningen die een groep bedrijven uit de glastuinbouw samen aanschaft, zoals een aardwarmte-installatie. Door dit samen te doen, deel je de kosten."
Volgens hem is er nu vaak sprake van een mismatch tussen de beleidsdoelen en de instrumenten die overheden inzetten om doelen te bereiken. Chappin: "De voornaamste oorzaak is dat ze vergeten het gedrag van individuele partijen en burgers mee te nemen in modellen. Terwijl die inzichten cruciaal zijn; ook om uiteindelijk mensen mee te krijgen. Hoe maken mensen keuzes? Welke middelen werken om ze te stimuleren? Als je alleen rationele modellen gebruikt, ga je uit van de ideale situatie. Maar in de praktijk heb je te maken met individuele afwegingen, gebaseerd op onder meer vertrouwen, belangen en de toegankelijkheid van informatie."
Om deze systematische mismatch te bestrijden, maakt Chappin gebruik van Agent-based models (ABM's). Het doel is menselijk gedrag en onzekerheden 'vangen' in cijfers en modellen'.
Chappin werkt mee aan een onderzoeksvoorstel op het gebied van energiehubs in de glastuinbouw. "In dit project wil ik met behulp van Agent-based models onder meer kijken naar welke instrumenten partijen over de streep kunnen trekken om te investeren en welke andere factoren een rol spelen bij beslissingen voor de ontwikkeling van een energiehub. Uiteindelijk is het aan beleidsmakers om de instrumenten te kiezen, zoals regelgeving en financiële prikkels, en aan lokale betrokkenen om het vorm te geven. Aan ons als wetenschap de taak om alle mogelijke paden die ze kunnen bewandelen en de gevolgen hiervan in kaart te brengen."
Bron: TU Delft