Op dit moment geldt de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (Wet DBA). Deze wet moet ervoor zorgen dat de zzp'er en de opdrachtgever samen verantwoordelijk zijn voor de juiste indeling van de werkrelatie. Vanaf 1 januari 2025 gaat de Belastingdienst deze wet strenger controleren en handhaven. Dit betekent dat opdrachtgevers die zzp'ers inhuren voor werk dat eigenlijk in loondienst moet worden uitgevoerd, boetes en naheffingen kunnen krijgen.
Gaat een zzp'er voor een opdrachtgever werken? Dan moeten zij samen bepalen of er sprake is van loondienst (een dienstbetrekking). In veel gevallen is het duidelijk dat hiervan geen sprake is, maar soms kan er sprake zijn van schijnzelfstandigheid.
Schijnzelfstandigheid betekent kort gezegd dat een zzp'er zich presenteert als zelfstandige, terwijl er volgens het arbeidsrecht sprake is van een dienstverband. Bijvoorbeeld als een zzp'er in een drukke periode door een bloemist wordt ingeschakeld en de zzp'er dezelfde werkzaamheden uitvoert als een werknemer. Door een overeenkomst van opdracht aan te bieden, verstoort de opdrachtgever het gelijke speelveld en gaat de opdrachtgever (oftewel de werkgever) zijn verplichtingen uit de weg naar de Belastingdienst en de werkende toe.
De overeenkomst en de praktijk
Een door de Belastingdienst goedgekeurde overeenkomst van opdracht is te downloaden via de website van VBW. Voor de Belastingdienst is het echter doorslaggevend hoe in de praktijk uitvoering wordt gegeven aan deze overeenkomst van opdracht. Bij een controle kijkt de Belastingdienst bijvoorbeeld naar de aard en de duur van de werkzaamheden, de hoogte van de beloning, hoe de werktijden zijn bepaald, of er aanwijzingen en instructies worden gegeven, etc.
Onlangs heeft de Belastingdienst een uitgebreide toelichting met een beslis- en afwegingskader gepubliceerd. De bedoeling van deze toelichting is opdrachtgevers en zzp'ers helpen om in te schatten of er al dan niet sprake is van een arbeidsovereenkomst.
Nieuwe wet vanaf 2026?
De overheid streeft naar meer contracten voor werknemers. Dit zou gunstig zijn voor bescherming van de werkenden en de belastinginkomsten van de overheid. Om regels rondom de inhuur van zzp'ers te verduidelijken en schijnzelfstandigheid tegen te gaan, is een nieuwe wet in de maak, de Wet Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden (Wet VBAR). De wet bevat twee belangrijke criteria:
- Tariefgrenzen: wanneer een zelfstandige een uurtarief lager dan € 33,00 hanteert, wordt deze volgens de nieuwe regels beschouwd als een werknemer.
- Inbedding: wanneer de werkzaamheden die de zelfstandige uitvoert sterk verbonden zijn met de normale bedrijfsvoering van de organisatie van de opdrachtgever, kan dit erop wijzen dat er sprake is van een verkapt dienstverband. Bijvoorbeeld, als de zzp'er werkt onder directe aansturing van de opdrachtgever of taken uitvoert die doorgaans door werknemers in loondienst worden gedaan, wordt dit beschouwd als 'inbedding'. In dat geval wordt de zelfstandige niet als zzp'er gezien en ontstaat er mogelijk een arbeidsovereenkomst​.
Of en wanneer deze wet er door komt, is nog niet bekend.
Bron: VBW