Het project 'Waterefficiënte teelt op substraat' (WETS) draait om de implementatie en monitoring van emissieloos telen. Onderzoekers brengen door telers ervaren knelpunten in kaart en helpen om deze op te lossen. Phalaenopsistelers wilden duidelijkheid over de aard van een schimmel die soms op het substraat voorkomt en groeivertraging en uitval veroorzaakt. Marta Streminska van Wageningen University & Research ging ermee aan de slag.
Voor de meeste phalaenopsistelers is de schimmel geen onbekende. Op het teeltsubstraat in de potten ontwikkelt zich mycelium dat het substraat hydrofoob maakt. Daardoor kan het nauwelijks water en nutriënten vasthouden voor de planten. Die reageren daarop met groeivertraging en kunnen uiteindelijk wegvallen. "Vanuit WETS werd er al ingezoomd op het natriumvraagstuk in deze teelt", vertelt Streminska. "In de gesprekken met telers kwam ook deze schimmel ter sprake. Om emissieloos te kunnen telen, is het belangrijk om goed inzicht te hebben in de processen die zich afspelen in het wortelmilieu en in daaraan gerelateerde risico's. Telers vroegen zich af om welke schimmel het precies ging, of de schimmel zich via het watersysteem kon verspreiden en welke preventieve maatregelen zij eventueel konden nemen."
Endofytische schimmel
Alles bij elkaar was de vraagstelling te omvangrijk en te complex om die in een klein aanvullend onderzoek te beantwoorden. Er werd wel tijd en budget beschikbaar gesteld om de primaire vraag te beantwoorden: Wie is de dader? Streminska: "Uit de literatuur blijkt dat orchideeën in de natuur endofytische schimmels met zich meedragen. Deze zijn meestal nuttig voor de plant, maar af en toe kunnen ze ook een negatief effect hebben. Sommige schimmels zouden vanuit de plant kunnen overgaan op het substraat, net zoals dat omgekeerd voor infectie zou kunnen zorgen. Onder de microscoop lijkt deze groep schimmels heel sterk op Rhizoctonia, maar ze zijn toch van net iets andere aard."
De onderzoekster kreeg van telers zowel schone als besmette jonge planten aangeleverd. Ze isoleerde schimmels uit de planten en groeimedia via uitplaten, liet DNA-sequencing uitvoeren en deed proefjes om te zien of de schimmels planten van verschillende (jonge) leeftijden konden infecteren. "Dat bleek het geval te zijn. De dader/daders was/waren niet Rhizoctonia solani, maar Fusarium oxysporum of Ceratobasidiacae schimmels", zegt Streminska.
Vertrekpunt voor vervolgonderzoek
Om vragen over de verspreidingswijze van de Ceratobasidiacae schimmel(s), de eventuele relatie met het watersysteem c.q. watergift (en spatwater van pot-naar-pot) en mogelijke preventieve maatregelen te kunnen beantwoorden, is diepgaand aanvullend onderzoek nodig. "Dat viel echter buiten de strekking van dit bescheiden deelonderzoek", vervolgt de onderzoekster. "Het is in elk geval goed om te weten dat Ceratobasidiacae schimmels in staat zijn om de planten te infecteren en daarbij misschien de symptomen van infectie van andere pathogene schimmels, zoals Fusarium, juist verergeren. Dat is een mooi vertrekpunt voor vervolgonderzoek als telers dat wenselijk vinden en er budget voor beschikbaar willen stellen."
Project WETS wordt gefinancierd door Stichting KijK, Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen, ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid & Natuur, Stowa, Stimuleringsbudget Emissiebeperking Glastuinbouw, Greenport West-Holland, gewascoöperatie Amaryllis, Bom Groep, Royal Brinkman en Bruine de Bruin. Het project wordt mede mogelijk gemaakt door Glastuinbouw Nederland en deelnemende telers.
Bron: Glastuinbouw Waterproof
Indexfoto: F8grapher | Dreamstime.com