Recent verscheen er een monografie van een proefschrift over de vergelijking van de sierteeltproductie- en handelsmarkt in Nederland en Polen. Hoewel het bekend is dat de Nederlandse markt groter is, laat het proefschrift de afhankelijkheden en trends in beide sierteeltmarkten zien.
EU-handel
Het is vrij algemeen bekend dat de bloemenhandel wordt gedomineerd door Nederland. Het werk van dr. Cichocka biedt aanvullende cijfers om deze stelling te bevestigen. Volgens Cichocka was het aandeel van Nederland in de EU-export van bloemen ongeveer 90% in de snijbloemensector en 70% in potplanten. In dezelfde studie had Polen een aandeel van 0,65% voor snijbloemen en 0,84% voor potplanten. Deze cijfers hebben betrekking op de jaren 2009-2021. Zoals in het werk te lezen is, was in de pandemiejaren echter een flinke procentuele toename van de concurrentiekracht in deze sector te zien. De concurrentiekracht van de Poolse potplantenmarkt steeg met 8,57%, terwijl tegelijkertijd de concurrentiekracht van de Nederlandse akkerbouwsector slechts met 0,74% toenam. Met een zeer lage omzet op de EU-markt zijn deze gegevens echter niet erg significant voor de algehele concurrentiepositie van Polen in deze sector.
Bedrijfsstructuur
Volgens de publicatie was het gemiddelde areaal landbouwgrond op bedrijven in Polen en Nederland in 2009-2017 vrij vergelijkbaar. In Polen bedroeg dit 3,08 ha en in Nederland 3,19 ha. In Nederland werd echter al een aanzienlijk deel van het areaal gebruikt voor kasfaciliteiten, terwijl in Polen niet in het land werd geïnvesteerd. Tussen 2008-2011 had in Nederland meer dan 30% van de bedrijven een kas van 1,5 ha, terwijl in Polen in 2010 slechts 10% van de bedrijven een kas had met een oppervlakte van meer dan 0,7 ha.
De structuur van bedrijven die snijbloemen produceren verschilt tussen beide landen. In Polen wordt dit type productie voornamelijk uitgevoerd door kleine en middelgrote bedrijven, terwijl in Nederland grote bedrijven de leiding hebben (gemiddeld 11 keer groter dan in Polen). Verschillen waren ook zichtbaar in de hoeveelheid arbeid: Nederlandse bedrijven namen meer dan twee keer zoveel werknemers in dienst vergeleken met Poolse bedrijven. Tegelijkertijd vereiste elke extra (statistische) hectare gewassen minder menselijke arbeid, wat duidt op een goede organisatie van het werk en investeringen.
De kosten van sierteeltproductie onder glas waren in de jaren 2009-2017 21 keer hoger in Nederland dan in Polen. Een belangrijke factor hierbij is het verschil in het loonniveau tussen beide landen.
Met betrekking tot de dynamiek van veranderingen werd in beide landen een daling van de kosten per hectare landbouwgrond opgemerkt, wat wijst op een verbetering van de efficiëntie in het gebruik ervan. In Polen geldt deze daling echter ook voor het totale kostenpeil op de schaal van de hele boerderij, wat, gezien de stijgende prijzen van productiefactoren, kan wijzen op besparingen op inputs in het productieproces. In Nederland werden de kosten efficiënter benut. Ondanks vergelijkbare productie- en economische parameters van bedrijven van dezelfde klasse zijn Poolse bedrijven economisch zwakker dan Nederlandse bedrijven.
Flexibiliteit
In 2020-2021 was een daling van het areaal gewassen zichtbaar in beide landen. De Nederlanders trokken in 2018 1355 ha terug uit productie, wat ongeveer gelijk is aan het totale areaal onder glas voor sierteeltproductie in Polen. In 2019-2021 nam dit echter weer toe met 545,62 ha. Dit toont de flexibiliteit van de Nederlanders in het beheren van hun eigen middelen.
Samenvatting
Een vergelijking van de productie van sierplanten onder glas in Polen en Nederland wijst op aanzienlijke verschillen in de structuur van bedrijven, productiekosten en inkomsten. Nederlandse bedrijven worden gekenmerkt door een grotere schaal van productie, hogere specialisatie en grotere efficiëntie. Poolse bedrijven zijn minder efficiënt en de hele sector heeft een meer gefragmenteerde structuur. Zonder schaalvergroting, investeren in moderne technologieën en specialisatie in de productie van nicheproducten zal de concurrentiedruk van Nederlandse bedrijven of producenten uit Latijns-Amerikaanse landen toenemen.
Bron: Agroberichten buitenland
Indexfoto: Sayaya03 | Dreamstime.com