In 2025 koerst de Nederlandse agrarische sector af op krimp. Dat voorspelt ING. Men rekent op 2 tot 3 procent krimp, onder meer door de opkoopregeling die de veehouderij treft. Stikstofproblematiek speelt die sector ook parten.
Voor de glastuinbouw wijst de bank op goede vooruitzichten voor glasgroentebedrijven, en ook voor de sierteelt, waar vooral de snijbloementeelt goed scoorde in 2024. Qua nieuwbouw is het wel lastig voor kastelers. Onzekerheid over energie en hoge bouwkosten remmen nieuwbouwontwikkelingen.
Vooruitzichten glasgroentebedrijven blijven goed
In 2024 liet de glasgroentesector tekenen van normalisatie zien naar omstandigheden van voor de energiecrisis.
Bedrijven pasten door de lagere energiekosten hun teeltplan weer aan naar meer belichte teelten. Het areaal belichte groenteteelt (met name tomaten) heeft weer het niveau bereikt van vóór de energiecrisis. Ook is er voor belichting massaal overgeschakeld naar LED verlichting of een hybride vorm van LED in combinatie met SON-T.
Tomatentelers hadden in 2024 te maken met lagere opbrengsten. Enerzijds door weinig zonuren in de onbelichte teelten en anderzijds omdat virus resistente rassen een lagere opbrengst hebben. De prijzen bleven gedurende het gehele groeiseizoen lager ten opzichte van 2023. Pas in de tweede helft van het jaar kwamen de prijzen boven het langjarig gemiddelde te liggen.
Ook in de paprikateelt lag de opbrengst zo'n 3% lager dan in 2023. Door het donkere weer in het voorjaar was er sprake van een trage start van de productie. Daarnaast kregen veel telers te maken met kwaliteitsproblemen met als gevolg een lagere opbrengst.
De komkommertelers kunnen terugkijken op een goed 2024. Met name in de zomer en herfst was de prijsontwikkeling bijzonder goed te noemen. De vraag naar komkommers, mede door filmpjes op TikTok die viraal gingen, was goed.
Energie
Energie blijft een belangrijke succes factor voor glasgroentetelers. Bedrijven met een warmtekrachtkoppeling (WKK) slaagden er wederom in een goed resultaat uit energie management te boeken.
Naast lagere energiekosten lieten alle overige kostenposten in 2024 een forse stijging zien. Met name de personeelskosten, maar ook de directe productiekosten lieten stijgingen zien van 10% of meer.
Gemiddeld genomen hebben glasgroentebedrijven een goed jaar achter de rug. De verschillen tussen de bedrijven nemen echter steeds verder toe. Het wordt voor bedrijven steeds belangrijker om de juiste locatie te hebben en daarbij gebruik te kunnen maken van een goede energiemix. De trend van schaalvergroting zet ook in de groenteteelt nog steeds door. Ook in 2025 zullen bedrijven verder in omvang toenemen door autonome groei en door fusies en overnames. Ondanks de actueel hogere gasprijzen blijven de vooruitzichten voor 2025 positief.
Investeringen in verduurzaming blijven aantrekkelijk
De hoge energieprijzen van het afgelopen jaren hebben bij diverse bedrijven geleid tot het naar voren halen van investeringen in energiebesparing en -transitie. Vooral in LED-belichting en extra schermdoeken is veel geïnvesteerd. Ook nieuwe WKK-installaties zijn gewild om in te spelen op de veranderende energiemarkt en om minder gas te verbruiken. Bedrijven gebruiken hun WKK's om onder andere de onbalans in het elektriciteitsnet te reguleren.
Geothermie wordt steeds vaker toegepast en zal uiteindelijk een belangrijke bijdrage moeten leveren aan realisatie van de klimaatdoelen zoals vastgelegd in het convenant energietransitie glastuinbouw waarin de tuinbouw in 2040 CO₂-neutraal wenst te produceren. Wel is een voldoende aanbod van CO₂ bij toepassing van geothermie noodzakelijk. Op dit moment is niet altijd voldoende CO₂ beschikbaar voor de glastuinbouw.
De onzekere energiemarkt zal ook dit jaar van invloed zijn op de resultaten in de glastuinbouw. Telers die gebruik kunnen maken van de schommelingen in de energiemarkt kunnen hier grote voordelen mee behalen. Wel ziet ING hierdoor grote verschillen in rentabiliteit tussen de telers en verwacht men dat dit de komende tijd niet wijzigt.
Nieuwbouw van kassencomplexen vindt op dit moment zeer beperkt plaats als gevolg van onzekerheden rondom energie en fors hogere bouwkosten. ING voorziet voor beide factoren dit jaar geen structurele wijzigingen waardoor de impact van nieuwbouw op de markt beperkt is.
Exportwaarde sierteeltsector stijgt
Na twee jaar van daling is in 2024 de exportwaarde van de totale sierteelt volgens voorlopige cijfers van het CBS gestegen naar 11,9 miljard euro. Een stijging van ruim 4% ten opzichte van 2023.
In de sierteeltsector was het vooral een goed jaar voor de snijbloemen. Minder buitenlandse concurrentie en een lager binnenlands aanbod door matig weer liet de prijzen stijgen. De bedrijfsopbrengsten lagen hierdoor duidelijk hoger. Bij groene potplanten- en perkplantentelers was sprake van een minder goed jaar. De vraag naar groene potplanten was in 2024 (net als in 2023) duidelijk wat lager en de perkplanten hadden last van wisselende weersomstandigheden.
Ondanks de nieuwe grenscontroles per 30 april richting het Verenigd Koninkrijk, blijft de export naar dit land goed lopen met een groei van circa 8% in 2024. Wel heeft men te maken met extra kosten. Door een gunstige wisselkoers verhouding is het voor Engelse ondernemers echter gunstig om in euro's in te kopen.
Met 83.000 arbeidsplaatsen, die in piekperiodes kan oplopen tot 134.000 en een aandeel van 9,3% in de exportwaarde van de agrarische sector, is de sierteelt een belangrijke sector.
De goede opbrengstprijzen verwacht ING ook voor 2025. De prijs zal mede ondersteund worden door verdere verbetering van de koopkracht in Europa in combinatie met stijgende lonen. Gelet op de economische vooruitzichten in combinatie met stabielere energieprijzen verwacht ING een goed 2025 voor de sierteeltsector.