Rainbow Colors in Andijk (tuinbouwgebied Grootslag) is gespecialiseerd in het veredelen, broeien en telen van tulpen in alle kleuren van de regenboog. Het bedrijf heeft duurzame ambities en is al jaren bezig om met behulp van techniek en innovaties de processen steeds energie-efficiënter te maken. Kas als Energiebron vraagt Bas Karsten naar zijn duurzame kas en zijn ervaringen met twee gehonoreerde MEI-subsidies die bijdragen aan de realisatie van zijn ambities.
Zelfvoorzienend met solar en WKO
In 2019 is een eerste subsidie toegekend voor een energiesysteem met WarmteKoudeOpslag, dat nu volop in gebruik is. Er wordt geen warmte of koude vernietigd. Integendeel, dankzij slimme inregeling worden alle warmte- en koudestromen gedurende het hele jaar op elkaar afgestemd.
Het bedrijf is volledig zelfvoorzienend in zijn energiebehoefte dankzij 8.600 zonnepanelen op de grote bedrijfsruimte, die via een batterij met een capaciteit van 4,5 MWh en 1,5 MW vermogen vier warmtepompen voeden. In combinatie met een wkk wordt de batterij ook ingezet voor netstabilisatie. Karsten schat de gemiddelde jaaropbrengst van zijn zonnedak op 2,8 GWh.
Latente warmtebenutting
De kas van 1,33 ha – met 2,1 ha teeltoppervlakte dankzij een gedeeltelijke tweede teeltlaag – wordt ontvochtigd via luchtbehandeling. De latente warmte die daarbij vrijkomt, krijgt een tweede leven. Dit geldt ook voor de warmte die de koelcel produceert.
Bas Karsten is zo enthousiast over de prestaties van het nieuwe systeem dat hij samen met JB Regeltechniek heeft ontwikkeld, dat hij een uitrol bepleit naar bijvoorbeeld nieuwbouwwijken. "Het zou de energietransitie enorm helpen als goede voorbeelden van de glastuinbouw ook elders toepassing vinden", aldus Bas.
'Zorg wel voor iemand die met het systeem kan omgaan'
Al snel in het gesprek blijkt dat de bevlogen tulpenbroeier gevoel heeft voor techniek en continu op zoek is naar verbetering van het systeem. Het is een zeer stabiel systeem geworden, omdat alle waarden op de achtergrond aan de temperatuur zijn gekoppeld. Dus verandert bijvoorbeeld de buitentemperatuur, dan reageert het systeem direct door de binnentemperatuur en de luchtvochtigheid in balans te houden. Dit levert ook nog eens een stabielere productie en een betere kwaliteit op. Win-win dus. Het aansturen van de stroompunten is uitbesteed aan een externe partij.
Bas geeft nog een tip voor collega-telers: "Zorg dat je drie zaken voor elkaar hebt: degelijke hardware, goede software en de juiste mensen om het systeem goed te laten functioneren en te bedienen. Naast een installateur die met je meedenkt, heb je ook op je bedrijf iemand nodig die er heel goed mee om kan gaan."
Footprint kas onder nul
De inschatting is dat met het huidige project de CO2-footprint een factor drie lager ligt dan bij de oude situatie. Dit betreft dan het hele bedrijf, inclusief buitenteelt, de schuur, kantoren en huisvesting internationale medewerkers. Alleen voor de kas, inclusief transport en verpakken, komt de footprint dankzij de zonnepanelen zelfs onder nul uit.
Karsten: "Op basis van de huidige bedrijfsomvang zou ik op jaarbasis 700.000 m3 aardgas nodig hebben voor het verwarmen van de kas en het drogen van bloembollen. Nu is dat nagenoeg nul. Ik heb alleen nog een klein keteltje staan voor heet water om het fust te ontsmetten. Die verbruikt hooguit 7.000 kuub gas."
Tulpenkas zonder Gas
Nu het eerste project naar volle tevredenheid draait, is Bas is ervan overtuigd dat het nog beter kan. Daarvoor gaat hij de warmte en koude op zijn bedrijf nog efficiënter inzetten.
Hij heeft een tweede MEI-subsidie gekregen voor een vervolgstap die perfect zou aansluiten op het eerste traject: een Tulpenkas zonder Gas. In 2025-2026 komt er een nieuwe kas bij met een oppervlakte van 2,25 ha (met optie voor meerlagenteelt), die ook aan de WarmteKoudeOpslag wordt gekoppeld.
"Daarin kunnen we onze nieuwe inzichten toepassen over verwarmen en ontvochtigen. Omdat het bedrijf en de opstanden groter worden, is een nog betere energetische balans mogelijk. Een grotere warmtepomp is bij aansluiting ook goedkoper en bedrijfszekerder", aldus de tulpenbroeier.
MEI-traject
Bas Karsten heeft de subsidieaanvraag voor de Kas zonder Gas zelf geschreven: "Het was een hele klus, maar met de nodige technische kennis is het wel te doen. Uiteraard kun je er ook voor kiezen om een gespecialiseerd bureau in de arm te nemen". Bas heeft zijn doelen gehaald met het eerste project en kijkt uit naar de nieuwbouw die volgend jaar start om nóg duurzamer tulpen te kunnen broeien.
Bron: Kas als Energiebron