Nergens ter wereld is de energierekening zo hoog als in Europa. Dat moet anders, vindt de Europese Commissie. Met lagere belastingen op elektriciteit, snellere vergunningverlening voor energie-infrastructuur en versoepelde staatssteun voor duurzame projecten wil Brussel de energieprijzen verlagen én de energietransitie versnellen. Glastuinbouw Nederland is positief over de plannen van Eurocommissaris Wopke Hoekstra voor Klimaat. Wel waarschuwt de organisatie dat alles zal afhangen van de uitwerking: Nederland zal vooral zelf aan de bak moeten voor een lagere energierekening door te snijden in de energiebelasting en onnodige CO2-beprijzing. Een waarschuwing die ook brancheorganisaties uit de hoek van energie en industrie lieten horen.
Een lagere energierekening voor bedrijven en huishoudens is een belangrijk onderdeel van de strategie om de EU weer concurrerend te maken. In het Actieplan voor betaalbare energie roept de Commissie lidstaten op om de belasting op elektriciteit te verlagen tot het minimum. Ook wil de Commissie heffingen afschaffen die niets met energiekosten te maken. Brussel herinnert de EU-landen, waaronder Nederland, eraan dat ze huishoudens en energie-intensieve sectoren zoals glastuinbouw, mogen vrijstellen van belasting op elektriciteit. Hiermee verwijst de Commissie onnodige beprijzing zoals ETS-2 en de bijmengverplichting impliciet naar de prullenbak, twee voorbeelden van zinloze financiële lasten waartegen de sector zich al langere tijd verzet.
Verlaging nettarieven
Daarnaast stuurt de Commissie aan op verlaging van nettarieven door investeringskosten uit te smeren. De gedachte daarachter is dat als de elektravraag in de toekomst stijgt, de tarieven minder hard hoeven te stijgen om op de lange termijn die investeringen terug te verdienen. Hiertoe had Glastuinbouw Nederland eerder klimaatminister Sophie Hermans al opgeroepen via de Tweede Kamer.
Inzet op elektrificatie
Vooral aardgas drijft de energierekening op, erkent ook het Actieplan. Daarom moet het volgens de Commissie makkelijker worden met staatssteun hoge gasprijzen te compenseren. Gas- en elektriciteitsprijzen worden op die manier losgekoppeld. Sowieso vindt Brussel dat de staatssteunregels voor duurzame energieprojecten soepeler moeten. Om elektrificatie te stimuleren, stelt de EU op korte termijn €500 miljoen beschikbaar voor langetermijnelektracontracten. Ondanks de focus op het mkb, is onzeker in hoeverre − met name belichtende − telers werkelijk kunnen profiteren van deze garantieregeling.
Interessanter lijkt de financiële beloning die Brussel vanaf deze winter wil geven voor flexibel elektriciteitsgebruik. Flexibel energiegebruik door de glastuinbouw kan helpen lokale netcongestie te verlichten. Het stimuleren van dergelijke flexibiliteit helpt niet alleen huishoudens en ondernemers in de regio te elektrificeren, maar verlaagt ook de energierekening van telers fors.
Snellere uitrol van duurzame energie-infrastructuur
De kern van de Clean Industrial Deal is het vormgeven van de energietransitie. Hoekstra stelt vanaf 2026 €100 miljard beschikbaar om te investeren in innovaties en technieken die zorgen voor minder CO2-emissies. Ook zal de Europese Investeringsbank (EIB) minimaal €1,5 miljard vrijmaken om de kosten van de ontwikkeling van duurzame energie-infrastructuur te verlagen. Tegelijkertijd komt de Commissie nog dit jaar met een nieuwe wet die de procedures voor vergunningverlening van zulke energienetten aanzienlijk moet verkorten.
Uitwerking in Nederland
De Clean Industrial Deal vormt daarmee een eerste, cruciale stap om energiekosten te beteugelen en de energietransitie aan te jagen. De uitwerking ervan op EU-niveau en in Nederland zal de komende tijd bepalen of het een succes wordt of niet. Glastuinbouw Nederland staat bij deze uitwerking in nauw contact met de diverse Europese instellingen en het Nederlandse kabinet voor een klimaatneutrale en financieel gezonde sector in 2040. Ook op landelijk niveau zal Glastuinbouw Nederland in lijn met het energieconvenant om tafel gaan om te onderzoeken wat deze plannen betekenen voor de lopende discussies rondom ETS-2 en de bijmengverplichting.
Bron: Glastuinbouw Nederland