'Water' en specifiek waterkwaliteit is een actueel thema in de samenleving en ook voor het werkveld van het Ctgb. Daarom was het dit jaar het centrale onderwerp op de Ctgb relatiedag. De dag vond plaats in Burgers' Zoo te Arnhem en na een wandeling door het park startte de dag in het Safari Meeting Centre.
Dagvoorzitter Nicole van Straten, manager afdeling Gewasbescherming verwelkomde iedereen en sprak met voorzitter Rob van Lint en secretaris-directeur Marcel van Raaij over de ontwikkelingen in het afgelopen jaar. De kerntaak van het Ctgb is beoordelen. De investeringen die zijn gedaan in onder anderen IT moeten zich nu gaan uitbetalen in procesverbetering en versnelling. Het Ctgb is trots op zaken waar ze in voorop loopt zoals het Verduurzamingsloket. Maar ook signaleren en adviseren behoort tot de kerntaak. Steeds vaker worden signalerende stukken en adviezen naar de ministeries gestuurd. Er is veel aandacht voor het werk van het Ctgb en het Ctgb gaat de dialoog aan met alle stakeholders. Wanneer inzichten veranderen in wat goed is voor mens, dier en milieu dan veranderen ook de spelregels en richtlijnen. Het Ctgb reageert meer in de media, altijd vanuit de rol als uitvoerende organisatie. De uitdagingen voor 2025 zijn onder andere de verdere verduurzaming van middelen en de toenemende aandacht van de media en NGO's. Het thema Water is voor het Ctgb belangrijk. We leven in een waterland en waar mogelijk, geeft het Ctgb adviezen, vooral over gewasbeschermingsmiddelen maar ook over biociden.
© Ctgb
Ochtendprogramma
Het ochtendprogramma wordt vervolgd door 3 sprekers. Arnaut van Loon, onderzoeker grondwaterkwaliteit en bronbescherming bij KWR Water Research trapt de dag af met zijn presentatie over Bestrijdingsmiddelen en metabolieten in Nederlandse drinkwaterbronnen. Zijn belangrijkste conclusie: in grondwaterbronnen worden sporen van bestrijdingsmiddelen aangetroffen maar vooral het voorkomen van stoffen die een toepassingsrestrictie hebben, valt op. Dit roept de vraag op of de restricties wel afdoende zijn en voldoende worden gehandhaafd. Daarnaast worden ook verboden middelen aangetroffen.
Annemarie van Wezel, milieuwetenschapper, directeur IBED aan de UvA en collegelid Ctgb, neemt ons mee in de route naar een betere waterkwaliteit en de rol van het Ctgb hierbij. Zo hebben afspraken uit de EU Green Deal ook effect op de waterkwaliteit, maar zou rioolzuivering met de efficiency van drinkwaterzuivering ook veel effect opleveren. Het Ctgb gaat stoffen in gewasbeschermingsmiddelen aanpakken die de toelatingsnormen in oppervlaktewater structureel overschrijden (op basis van artikel 44 EU Verordening GBM), vraagt om handvatten om de KRW normen bij de toelating te kunnen betrekken en vraagt om meer inzicht in effecten van cumulatie.
'Op naar een gezamenlijke aanpak voor waterkwaliteit', is de titel van de presentatie van promovenda Tessa Rötscheid van het Utrecht Centre for Water, Oceans, and Sustainability Law. Zij concludeert: waterkwaliteitsopgaven zijn complex vanwege de afhankelijkheid van andere sectoren en de gedeelde verantwoordelijkheid. Er zijn veel politiek-bestuurlijke maatregelen waarbij beleidsvrijheid geldt. Iedere overheidslaag heeft een eigen verantwoordelijkheid en instrument om bij te dragen en te voldoen aan de KRW-normen en ook burgers en bedrijven hebben een eigen verantwoordelijkheid. Het is een complex speelveld.
De aansluitende paneldiscussie gaat over wie de keuzes maakt als natuurdoelen elkaar in de weg zitten en over het gegeven dat effecten pas veel later zichtbaar zijn. Hoe zetten we hier proactief op in? Wanneer data van het gebruik van middelen publiek zichtbaar zijn voor onderzoek, kunnen we data nog beter analyseren.
Middagprogramma
Het middagprogramma start met een lezing van curator en bioloog Max Janse van Burgers' Ocean. Hij neemt iedereen mee in de waterkwaliteit van de Ocean waar koraal en vissen samen komen. Het watermanagement van de enorme Ocean (1 van de 5 grootste ter wereld) vraagt gelijktijdig een combinatie van ecologische oplossingen voor het koraal en technisch chemische oplossingen voor de vissen, wat soms tot uitdagingen leidt.
Daarna volgen twee workshoprondes met ieder 4 sprekers. Sprekers van het RIVM, Arche Consulting, Universiteit Leiden, PwC Legal, WUR, ACN Water, Van Remmen UV Technology en het Ctgb. In alle workshops wordt het thema Water vanuit verschillende invalshoeken belicht, zoals reductie biocidegebruik door combinatie van technieken, impact Kaderrichtlijn Water op Nederland, aanpassing beoordeling gewasbeschermingsmiddelen n.a.v. de arresten van het Hof van Justitie van de Europese Unie en de Grondwateratlas.
Rob van Lint vat de workshops en de dag samen: "een prachtige dag met een hoge opkomst vanuit verschillende hoeken. Het thema Water met daar binnen een grote diversiteit aan onderwerpen en aspecten zoals gewasbeschermingsmiddelen, biociden, juridisch, technisch, et cetera maakte de dag extra leuk en interessant. Het thema Water en dan specifiek op het gebied van gewasbeschermingsmiddelen en biociden brengt een aantal zorgen met zich mee. Zorgen over de beschikbaarheid van water, goede waterkwaliteit, drinkwater en zorgen over verontreiniging en de effecten voor de gezondheid.
Dat zijn aan de ene kant relevante maatschappelijke zorgen en aan de andere kant zijn er ook partijen die zich zorgen maken over de beschikbaarheid van middelen en het behoud van teelten. Dat gaat vaak over gewasbeschermingsmiddelen, maar het geldt ook voor biociden.
We weten al ontzettend veel maar voor de langere termijn weten we nog vaak onvoldoende. Daarom pleit het Ctgb voor meer onderzoek om in de toekomst meer mee te kunnen nemen in onze beoordelingen. Dat geldt ook voor cumulatie van stoffen.
Het is complexe materie en deze complexiteit kwam terug in de workshops. De rol van het Ctgb is een belangrijke, maar zeker niet de enige oplossing. Er is vandaag ook aandacht gevraagd voor monitoring, toezicht en handhaving. En de oproep om aandacht te hebben voor illegale middelen. Ook de beschikbaarheid en gebruik van data is belangrijk en neemt toe in de toekomst. De juridische kaders waarmee wij werken worden ook scherper en andere wetgeving is ook van invloed op ons werk.
De Kaderichtlijn Water is veel aan de orde geweest en hoe wordt daarmee omgegaan als in 2027 wordt geconstateerd dat als de doelen niet af of gerealiseerd zijn. Wat gaat er dan gebeuren? Juridische procedures, wat gaat Europese Commissie doen? Het is onzeker, maar het vraagt om hard aan dit thema te werken.
Als het gaat om toelating, gaat het ook om gebruik. Naast de rol beoordelen en toelaten door het Ctgb is duidelijk dat er vele andere partijen zijn die ook een rol spelen zowel in Nederland als in Europa. Dat geldt voor handhavingsinstanties, voor beleidsmakers, voor brancheorganisaties, voor bedrijven en burgers. Iedereen is aan zet. Er is veel te doen en we moeten veel meer samenwerken. Het is een gezamenlijke verantwoordelijk waar het Ctgb graag aan bijdraagt, maar het is een oproep aan iedereen."
Bron: Ctgb