Op dit moment is een zending van 188.000 Ethiopische bloemen onderweg naar Valencia, Spanje. In de afgelopen jaren wordt zeetransport steeds vaker onderzocht als een haalbare optie voor het verschepen van bloemen, en Ethiopië vormt daarop geen uitzondering. Hoewel bekend is dat zeevracht kostenefficiënter en milieuvriendelijker is dan luchttransport, komen er steeds meer inzichten naar voren over de aanvullende voordelen. Zo speelt zeevracht een cruciale rol bij het beheersen van plagen zoals de valse fruitmot (FCM), die in Afrika ten zuiden van de Sahara voorkomt en heeft geleid tot strengere inspecties van bloemenexporten - met name rozen - door de Europese Unie.
Na een succesvolle proefzending in december 2023 vertrok een tweede lading van 188.000 rozenstelen half april vanuit Djibouti, de maritieme toegangspoort van Ethiopië. De zending wordt verwacht op 16 mei in Spanje aan te komen, hoewel er hoop is dat het al vóór Moederdag, 10 mei, zal arriveren. In dit artikel legt Mekonnen Solomon W., werkzaam bij het Ethiopische ministerie van Landbouw, het groeiende potentieel van zeetransport voor de bloemenexportsector van Ethiopië uit.
© Mekonnen Solomon W.Mekonnen Solomon W. tijdens fyto-inspectie
Van Djibouti, Ethiopië, naar Valencia, Spanje - een reis van vier weken
Omdat Ethiopië geen directe toegang heeft tot de zee, verlaten de bloemen het continent via Djibouti. "Op 15 april 2025 werden 20 pallets met bloemen – 188.000 stelen (of 5.382 kg) zomer- en rozenbloemen – verzameld door vier teeltbedrijven in Beshofetu en in een gekoelde vrachtwagen geladen. De bloemen werden vervolgens in Djibouti aan boord van een Maersk-schip gezet, dat koers zette naar Jeddah, Saoedi-Arabië. Daar werd de lading overgeladen op een schip van de Mediterranean Shipping Company, dat verder doorvoer naar Valencia, Spanje."
De reis zal naar verwachting vier weken duren, afhankelijk van factoren zoals weersomstandigheden, de snelheid van de afhandeling in de haven en de coördinatie van de transit bij aankomst. Er wordt echter gehoopt dat de bloemen nog net voor Moederdag arriveren.
Beter beheer van FCM
Een belangrijke ontdekking is dat zeevracht een effectieve methode kan zijn om de valse fruitmot (FCM) te beheersen, een quarantaineplaag die de bloemen- en tuinbouwsector in Ethiopië en andere Oost-Afrikaanse landen recentelijk heeft aangetast. "De plaag kan aanzienlijke schade veroorzaken aan fruit, groenten en rozen, wat leidt tot grote economische verliezen in deze gewassen," zegt Mekonnen. "Vooral de Europese import van bloemen, met name rozen, heeft te maken met strengere inspecties, wat resulteert in zware handelsbeperkingen voor Ethiopië."
Vrachtvervoer over zee wordt nu gezien als een veelbelovende methode om de valse fruitmot in te dammen. Hoe werkt dat precies? "De valse fruitmot is niet goed bestand tegen langdurige lage temperaturen, waarvan wordt aangenomen dat ze alle stadia van hun levenscyclus doden. Blootstelling aan stabiele temperaturen onder de 2°C met een specifieke luchtvochtigheid voor langere perioden is alleen mogelijk via zeetransport. De langere transporttijd – meestal 3 tot 4 weken – creëert ideale omstandigheden om de eitjes van de plaag te vernietigen."
In tegenstelling tot zeetransport zorgt de korte transittijd van luchtvracht ervoor dat er onvoldoende koude blootstelling is om de plaag te bestrijden. "Daarom beginnen sommige teeltbedrijven te geloven dat zeevracht een groot voordeel biedt in de strijd tegen de valse fruitmot," voegt Mekonnen toe.
© Mekonnen Solomon W.
Lagere CO2-voetafdruk
Een groeiende zorg onder Europese retailers – de belangrijkste afnemers van Ethiopische bloemen – is de CO2-voetafdruk van het bloemenvervoer. "Luchtvracht is energie-intensief en heeft een grote milieu-impact. De EU streeft naar klimaatneutraliteit en wil haar CO2-uitstoot tegen 2030 met minstens 55% verminderen en tegen 2050 volledig elimineren, waardoor luchtvracht een risico vormt voor telers die afhankelijk zijn van vliegtuigen."
Wat betreft de koolstofvoetafdruk van zeevracht in vergelijking met luchtvracht, blijkt uit logistieke studies dat de CO2-uitstoot van luchtvracht wel 10 tot 50 keer hoger kan zijn dan die van zeevracht over dezelfde afstand. Vliegtuigen gebruiken grote hoeveelheden geraffineerde brandstof, terwijl schepen minder geraffineerde, goedkopere brandstof gebruiken en veel efficiënter zijn, ondanks hun grotere omvang. "Schepen zijn de schildpadden van de transportwereld," voegt Mekonnen toe.
Brandstofkosten zijn een andere belangrijke factor in het voordeel van zeevracht. "Schepen gebruiken goedkope, slibachtige brandstof, terwijl vliegtuigen duurdere straalvliegtuigbrandstof gebruiken. Dit prijsverschil heeft een aanzienlijke invloed op de totale transportkosten, wat zeevracht economisch voordeliger maakt."
Stabiele temperatuur
Zeevracht biedt bovendien stabielere omstandigheden voor bloemen. "Luchtvracht kan temperatuurschommelingen veroorzaken die de kwaliteit van de bloemen kunnen aantasten. Zeevracht biedt stabiele omstandigheden die de bloemen in rust houden en hun kwaliteit behouden."
Met betrekking tot capaciteit biedt zeevracht enorme voordelen. Een modern vrachtschip kan tot 24.346 containers vervoeren, terwijl zelfs een groot vliegtuig zoals de Boeing 747 slechts een fractie van die capaciteit heeft. Dit maakt zeevracht veel geschikter voor bulktransport.
Minder beperkingen
Daarnaast heeft zeevracht minder beperkingen dan luchtvracht, zoals strikte veiligheidsmaatregelen, gewichtslimieten en verpakkingsbeperkingen voor bloemen. "Zeevracht is flexibeler in termen van vrachtsoorten en verpakkingen, wat het voor veel exporteurs aantrekkelijker maakt," aldus Mekonnen.
Gezien de strengere regels rondom luchtvracht is zeevracht vaak de slimmere keuze voor Ethiopische exporteurs op de lange termijn. "Of je nu kiest voor zee- of luchtvracht, realtime data is essentieel om weloverwogen beslissingen te nemen," concludeert Mekonnen. "Logistieke platforms zoals Freight bieden inzicht in tarieven, routes en schema's, waardoor exporteurs hun zendingen effectief kunnen beheren."
Voor meer informatie
Mekonnen Solomon
Ministerie van Landbouw Ethiopië
ehdaplan@gmail.com
www.moa.gov.et