"Energie besparen vraagt om serieus advies op maat"

Op donderdagavond 24 april organiseerde Svensson, in samenwerking met Kas als Energiebron, het kennisevent 'Perfect lichtniveau én energiebesparing met PARperfect'. Ze waren te gast in de kas bij Koppert Cress in Monster, waar de avond begon met een rondleiding door het bedrijf waar ook de PARperfect-schermoplossing van Svensson is geïnstalleerd.

Centraal op het kennisevent stond kennis delen, licht regelen en energiebesparing. Ook voor Robert Solleveld van Kas als Energiebron draait het om samenwerking in het delen van kennis. Ton Habraken, Svensson over het optimaliseren van het lichtniveau door middel van klimaatschermen: "Er is geen "one-size-fits-all oplossing". Energie besparen vraagt om serieus advies op maat. Energie besparen is voor iedereen een hot topic en tijdens dit kennisevent worden richtingen gegeven om oplossingen te vinden voor meer energiebesparing."

Hoe dan wel?
Het belang van "samen het verschil maken" werd onderstreept door Bart van Meurs van Division Q. Koppert Cress heeft op totaal 10 ha. teelt in Monster, 80 verschillende producten voor de professionals in de gastronomie. Koppert Cress is een productiebedrijf en DivisionQ is de projectorganisatie voor de Koppert Cress groep, verantwoordelijk voor de projecten die voornamelijk gerelateerd zijn aan duurzaamheid. Bart van Meurs: "Als we naar het gewas kijken, dan is gelijkmatig telen waar het omgaat en dan is hoogwaardig diffuus licht heel logisch. Je wil geen harde schaduwlijnen op het gewas. De flexibiliteit van de dynamische schermoplossing PARperfect wordt teruggezien in de productkwaliteit."

Division Q ontwikkelt samen met haar partners technische innovaties om de glastuinbouwsector te verduurzamen. Dit zijn ideeën van start-ups waarmee ze mee samenwerken, maar ook oplossingen van Koppert Cress zelf. Bart heeft het motto "gaat niet, bestaat niet", het gaat om "hoe dan wel"?

Onderzoeksupdate
Een uitgebreide update over de laatste nieuwe inzichten uit onderzoek werd gedeeld door
Silke Hemming van Wageningen UR Glastuinbouw. Silke: "We zijn het met elkaar eens dat meten belangrijk is. Er is nu een norm voor het meten van lichttransmissie door klimaatschermen (NEN 2675). De volgende stap is een uniforme manier voor het meten van energiebesparing aan klimaatschermen."

© SvenssonSilke Hemming

De uitdaging ligt in de ontwikkeling van een scherm met lage emissie en toch hoog transparant. In de toekomst zal het schermgebruik alleen maar verder toenemen. Silke: "De hoogste energiebesparing kun je realiseren met een scherm gecombineerd met een actief ontvochtingssysteem, voor de optimale controle." Zijn low-e schermen dan een goed idee? Er loopt nu een proef met dit type schermen bij de paprikateelt. Doel van de proef is inzicht in de relatie tussen schermeigenschappen (PAR, ε), schermstrategie (dagschermen), energie en opbrengst. In de 3 proefkassen hangen de transparante energieschermen op de onderkant van de tralie. De proef loopt nog door tot oktober.

Daarnaast ging het over het effect van diffuus licht. Op dit moment is er een experiment met hoog diffuse lamellen in vergelijking met helder glas en standaard schaduwschermen. De vraag is kunnen we meer licht toelaten bij schaduw minnende potplanten zonder schade? De resultaten worden richting het einde van het jaar bekend.

Naar de spectrale effecten op planten is er een onderzoek naar materialen die het zonlicht manipuleren. Bij welke kleuren gebeurt exact wat? Dat is de vraag en er loopt nu een project genaamd The power of sunlight, waar ook onder andere Kas als Energiebron en Svensson bij betrokken zijn.

Volledige controle over zonlicht
Bart Bakker, kasklimaat adviseur van Svensson, sprak over PARperfect. "Als teler wil je volledige controle over het zonlicht dat je planten bereikt. Gedurende de seizoenen varieert het licht. Verschillende variëteiten vragen verschillende lichtniveaus. Met PARperfect creëer je jaarrond het optimale lichtniveau. Bij deze schermoplossing wordt uitgegaan van een combinatie van schermen, minimaal twee. Eén scherm is het Harmony 2047 FR klimaatscherm. In combinatie met een hoog schermend doek zoals een Obscura 9950 FR W of een Harmony 7247 FR. Met het diffuse Harmony 2047 FR hebben we een optimale balans tussen lichtdoorlatendheid en de kwaliteit van het diffuse licht."

Het meten van de kwaliteit van diffuus licht van een klimaatscherm kan bij het lichtlaboratorium van Wageningen UR. De Svensson-schermen zijn daar ook doorgemeten. De meetwaarden, uitgedrukt in Hortiscatter, zijn voor Svensson-schermen beschikbaar.

Meten is weten dus meetapparatuur is belangrijk. Bij voorkeur wordt er gebruik gemaakt van PAR-sensoren die aangesloten zijn op de klimaatcomputer. Om alle regelingen en instellingen goed te zetten, is er de adviesdienst van Svensson genaamd Climate House. Bart Bakker: "De adviseurs helpen de telers bij het fine tunen van de instellingen om zo optimaal gebruik te kunnen maken van de PARperfect schermoplossing."

PAR, PAR en nog eens PAR
Ook na de koffiepauze was Par de rode draad. De presentatie van Paul de Koning, adviseur van Hoogendoorn Growth Management, ging over het creëren van jaarrond optimale lichtniveaus met PARperfect en dimbaar LED gestuurd door de IIVO-klimaatcomputer met de +PAR-software. Betrouwbare metingen met behulp van PAR-sensoren zijn daarbij belangrijk, maar het is ook mogelijk om in de IIVO een "PAR geraamd" te laten berekenen. Deze berekende PAR geraamd is representatiever en betrouwbaarder in belichte teelten. Hierdoor heb je bij meerdere afdelingen niet per se in iedere afdeling een PAR-sensor nodig. In combinatie met het dimmen van LED is er een nog betere jaarrond lichtoptimalisatie mogelijk.

Tot slot de ervaringen van de telers met PARperfect in hun bedrijf. In de paneldiscussie met
Sander Middelburg (Leen Middelburg Chrysanten), Dirk Mermans (Kwekerij Dirk Merkmans) en Ruud Duijvestijn van Opti-flor.

De gehele avond stond onder leiding van Jeannette den Boer en na afloop van deze avond ging iedereen naar huis met mooie box met cressen.

Voor meer informatie:
Bart Bakker
Ludvig Svensson
+31 6 39 50 60 70
bart.bakker@ludvigsvensson.com
www.ludvigsvensson.com